Droom

In 1925 werd Thijsse zestig. Ter gelegenheid daarvan waardeerde Bloemendaal haar ingezetene met een gebied ter grootte van twee hectaren: Thijsse’s Hof. Het stuk grond in het Bloemendaalse Bos mocht hij geheel naar zijn inzichten aanleggen. Hier kon Thijsse zijn droom verwezenlijken: een tuin met planten en dieren uit de omgeving, Kennemerland. Hij liet hem ontwerpen door de bekende tuinarchitect Leonard A. Springer en aanleggen door Cees Sipkes, die toentertijd de eerste kwekerij van inheemse planten in Nederland begon. Thijsse leverde onder meer lijsten met geschikte planten. Het braakliggende aardappelakkertje met eikenhakhout in het bos werd omgevormd tot een idyllische heemtuin in de Engelse landschapsstijl. Een centrale vijver met zeer flauwe taluds zorgde voor geleidelijke overgangen tussen natte en droge milieus. Met het uitgegraven zand werden heuvels gemaakt.
Het vernieuwende van Thijsse’s Hof is dat de tuin draait om de levensgemeenschap. Het gaat hier om de interactie tussen de planten en de dieren. De opzet was dat er natuurlijke begroeiingen ontstaan. Natuur kun je niet aanleggen. Die ontwikkelt zichzelf. De mens kan echter wel aanzetten geven. Je schept eerst een geschikte omgeving voor bepaalde vegetaties. Door aanplant en uitzaai en door gericht te maaien en te kappen vormt de begroeiing zich op de gewenste manier en komen er afwisselende biotopen tot stand, waar ook de dieren zich thuis voelen. Dit proces noemen we sinds de jaren 1990 natuurontwikkeling. Thijsse’s Hof is hier het oudste voorbeeld van. Het is de eerste plek in Nederland waar doelbewust een gevarieerd milieu gecreëerd is ten behoeve van natuurlijke ontwikkelingen. In Thijsse’s Hof is dus sprake van een wezenlijk andere aanleg en ander onderhoud dan voorheen in tuinen en parken gebruikelijk waren.

Vrij toegang

Vanaf de opening in 1925 is de toegang vrij. Vanzelfsprekend was Thijsse zelf de eerste die met rondleidingen begon. Dat deed hij onder andere voor de leerlingen van de scholen in Overveen en Bloemendaal waaraan hij als biologieleraar verbonden was. Ook veel andere scholen in Bloemendaal en Haarlem maakten en maken gebruik van de Hof, net als studenten uit Amsterdam en Leiden. Een goede indruk van de onnavolgbare wijze waarop Thijsse zijn rondleidingen verzorgde, bieden zijn boekjes Een jaar in Thijsse’s Hof en Een tweede jaar in Thijsse’s Hof, uit 1940 en 1942. Zo schreef hij over mieren als zaaiers: ‘Begin Mei kunt ge het wel treffen, dat ze bij bank tien rondloopen met glinsterende zwarte bolletjes in hun bek met een wit randje er aan. […] Dit laatste is een vettig weefsel en daar is het de mieren om te doen. De eigenlijke zaden zelf, de zwarte bolletjes, daar hebben ze niets aan en die laten ze wel verslingeren, als het lekkers verorberd is. Zoodoende wordt de Helmbloem gaandeweg verspreid naar alle plekken, waar de kiemplantjes het hebben kunnen uithouden. Men vindt ze nu al vrijwel door het heele bosch.’