over de site | contact | info auteurs | toegang auteurs
  • Home
  • Nieuws
  • Thema’s
    • Ontstaan van de kust
      • Duinen als zeewering
      • Klimaat en duinen
    • Archeologie
    • Zeedorpen
    • Jacht
    • Duinlandbouw
    • Cartografie
    • Veldnamen
    • Militaire kustverdediging
    • Waterwinning
    • Natuur en landschap
      • Flora en vegetatie
      • Fauna
      • Bos
      • Natuurbeheer
    • Strand
    • Recreatie
    • Beeldende kunst
  • Gebieden
    • Zeeland
    • Zuid-Hollandse eilanden
    • Zuid-Hollandse vasteland
    • Zuid-Kennemerland
      • Amsterdamse Waterleidingduinen
      • Nationaal Park Zuid-Kennemerland
      • Kennemerstrand
    • Noord-Kennemerland
      • Wijk aan Zee
      • Noordhollands Duinreservaat
      • Bergen
      • Schoorlse Duinen
    • Noordkop
      • Camperduin-Petten
      • Zwanenwater
      • Zijpe- en Hazepolder
      • Callantsoog
      • Noordduinen
      • Den Helder
    • Texel
      • Zuidpunt van Texel
      • Duinen bij Den Hoorn
      • Duinen bij De Koog
      • Ten noorden van De Koog
    • Vlieland
    • Terschelling
    • Ameland
    • Schiermonnikoog
    • Rottumerplaat / Rottumeroog
  • Landschapselementen
    • Eendenkooien
    • Landgoederen
    • Wegen en paden
    • Kanalen
    • Stuifdijken
    • Agrarisch
    • Militair
    • Heemtuinen
    • Recreatief
  • Portretten
  • Onderzoek
  • Hotspots
  • Natuurmedia
rss

Artikel

23
DEC
2014

Archeologie en landschapsgeschiedenis rond een stuifkuil op de Monsterse Geest

Bert van der Valk & Frans Beekman
Archeologie
Tags : Dunea, onderzoek, Solleveld, Zuid-Holland
Posted By : Rolf Roos
Comments : 0

foto monster

Lees de pdf, overgenomen uit: Holland’s Duin nr 64 (2014): pag. 34- 47 Uitgave: Dunea

Pages 34-47 uit Hollands Duin 64

(Uit de inleiding)

“Recent werden archeologische vondsten gedaan in een stuifkuil in het westelijk deel van Solleveld, tussen de watertoren halverwege Loosduinen en Monster, en het dorp Ter Heijde. De scherven geven informatie over het landgebruik van het gebied in de Middeleeuwen en later. De archeologische gegevens worden getoetst aan diverse schriftelijke bronnen.

De Rijnweg tussen Den Haag en Monster was een hoofdverkeersweg tussen het Oude Rijn- en Maas-estuarium gedurende de 15e en vroeg-16e eeuw, maar raakte door overtuiging in onbruik. Een gevonden muntje van een nieuw type dateert uit de periode 1506-1520 en geeft een post-quem datering voor het passeren van de grote Polanen parabool. We hebben kunnen reconstrueren met welke snelheid het front van deze parabool over het Oud Duin- landschap schoof. Non-destructieve archeologie (zonder opgraven) kan een belangrijke bijdrage leveren aan de reconstructie van de landschapsgeschiedenis van duingebieden over een aanzienlijke tijdsspanne.

Het herstel van ‘grijs duin’-gebieden door dynamische processen als verstuiving lijkt hier belangrijker dan de zeer lokale aantasting van het archeologische erfgoed, dat hier onder Jonge Duinen begraven ligt. Die aantasting leidt echter wel tot waardevolle gegevens.”

 

(Uit de conclusies)

“Het gebied van en rond de stuifkuil nabij de Bloedberg heeft een schat aan archeologische en landschaps- historische gegevens opgeleverd. De gegevens zijn verzameld door middel van een reeks non-destructieve waarnemingen in het veld (profielopnamen, herhaalde archeologische en geomorfologische opnames). Samen met resultaten van archiefonderzoek vormt dit de interdisciplinaire basis van onze reconstructies. De archeologie vormt een belangrijke schakel in dit geheel doordat daarmee fasen in het terreingebruik gedateerd kunnen worden. Op basis van de analyse van de gevonden aardewerkscherven en vergelijking daarvan met gegevens uit de omgeving concluderen we dat in de middeleeuwen eenzelfde type landschapsgebruik rond de Bloedberg heeft plaatsgevonden als in het opgegraven Haagse deel van Solleveld: boerderij-erven te midden van akkers.

De eindgeschiedenis van de grote Polanen-parabool kon met een redelijke zekerheid gereconstrueerd worden. Het is onbekend wanneer deze parabool ontstond aan de eroderende kust. Dat kan best al enkele eeuwen voor 1500 gebeurd zijn, op het stuk kust voor Hoek van Holland en Ter Heijde dat allang door de golven afgebroken is. De passage van het Polanenduin ging rakelings ten noorden van Ter Heijde langs. Het Polanenduin heeft de Rijnweg tussen in de loop van de 16e eeuw onderbroken, zodanig dat het verkeer gedwongen was voortaan de Haagweg/Monsterseweg te gebruiken. Na de 17e eeuw heeft men de grote parabool op zijn plaats weten te houden door beplantingen met helm. Nog goed herkenbaar in het terrein, ligt even ten noorden van de watertoren van Solleveld nog een stuk Oude Rijnweg. Het heeft een fraai profiel met bermsloten en een windschut die bestaat uit een met stuifzand opgewaaide lage wal waarop struikgewas en bomen zijn ingeplant.

De oppervlaktemorfologie van dit stuk duin is het resultaat van wisselend menselijk handelen in combi- natie met de gestaag naderende kustlijn over zeker de laatste 1000 jaar. Tien jaar winderosie wellicht geholpen door de paarden heeft zich vertaald in een dieper en breder wordende stuifkuil. Zonder deze ontsluiting zouden we de gegevens voor dit artikel niet bijeen hebben kunnen krijgen. Nu het grondwater bereikt is, is het waarschijnlijk dat de kuil zich nog wat gaat verbreden, maar niet meer verdiepen. De bodem van de stuifkuil zal spoedig door vegetatie vastgelegd worden. Het huidige gebruik als extensieve weidegrond, vormt geen grote bedreiging voor de archeologie. De natuurbelangen in dit zeldzame type kalkloos duinterrein zijn groot. De stuifkuil is een bron van verjonging van een langzaam maar steeds meer vastliggend landschap, dat de verjonging goed kan gebruiken om de specifieke en gewenste natuur- doelen hier te bereiken. Al vele eeuwen horen graaf- en graasactiviteit door konijnen en vee onlosmakelijk bij dit landschap. Ingrijpen door de mens door beplanting van de stuifkuil zou een groot verlies aan landschappelijke kwaliteit betekenen. Wij pleiten er dan ook voor dat niet te doen. Archeologische monitoring door vrijwilligers blijft gewenst om bijzondere vondsten te bergen, en om indien nodig professionele hulp in te roepen.”

lufo monster

Satellietfoto van het deel van Solleveld dat ten westen van het pompstation van Dunea ligt. De verstuiving bij de Bloedberg is het grotere witte vlak ten westen van de Schelpweg. Bron: Google Earth 2013.

 

 

Gerelateerde artikelen:

  1. Interacties tussen kruipwilg, grote grazers en hommels in de duinen
  2. Buitenmensen op strand en duin: de vinker
  3. Kleine bosmieren versus grote grazers 
About the Author

Social Share

    Leave a Reply Reactie annuleren

    *
    *

    Digitale documentatie duinen Voorne

    Overzichtskaart hotspots: wandelingen met bijzondere planten

    hotspots duinen wandeling Bezoek hotspots bloeiende duinen

    Boeken

    Duinen en mensen Voorne

    Aan rijkdom is op Voorne geen gebrek.
    42,50

    Bestel

    Bloeiende duinen

    'Een ‘must-have’ voor planten- en duinliefhebbers.’ (Bionieuws)
    van 29,50 naar 19,50

    Bestel

    Het vroon ontrafeld

    40 jaar waterwinning en natuurherstel in de Middel-en Oostduinen op Goeree

    Bestel

    Duinen en mensen Noordkop & Zwanenwater

    De slankste kuststrook van ons land. Waar duin en dijk vervloeien. Slechts 17,50.

    Bestel

    Duinen en mensen Texel

    De Texelse duinen en kwelders zijn van een betoverende schoonheid. Slechts 9,50

    Bestel

    Niet zonder elkaar

    Beste natuurboek van 2015 en zeer actueel
    nu 9,50 ook als pdf

    Bestel

    Het achterboek: online achtergronden bij Bloeiende duinen

    Aanmelden nieuwsbrief



    Doorzoek alle artikelen

    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 8. Voornse flora: rijker dan dit is er niet in ons land. (een foto van kle… https://t.co/7TdiogOCGl 2 days ago
    • Voorne; persbericht nr. 7: Kustlandschap in één hand naar grote en kleine brokken: natuurgebied, bebouwing of landg… https://t.co/esyyLyFaE2 3 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 6: de Heveringen als oudste duinkern https://t.co/55PV2rSVW3 https://t.co/TMkMrqYtaC 4 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 5: Waarom liggen er dijken aan de binnenduinrand tot in het duin?… https://t.co/My2h4jamE4 5 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 4: rijke collectie dubbelbeelden toont veranderingen duinlandschap Voorne… https://t.co/ORcvQ1d5D5 6 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr.3: het oeroude Berkenrijs bestaat nog steeds. https://t.co/P4HnewD7di https://t.co/rNOhlwn3ie 7 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 2: nieuw onderzoek onthult unieke geologie van de kust van Voorne… https://t.co/kdcBkkrAL2 8 days ago
    • Voorne behoort met 135 soorten broedvogels tot de vogelrijkste gebieden van Nederland, veel rijker dan de vasteland… https://t.co/yKa3KEpqO2 9 days ago
    • https://t.co/GM1sBmaJ1J 25 days ago
    • Duinen en Mensen Voorne De boekpresentatie is op 8 april vanaf 14.30 uur in Cultureel Centrum De Man, Burgemeester… https://t.co/sxtGd4x3m8 25 days ago
    • De hoogste tijd om een nieuwe kustlijn te bouwen https://t.co/SMbSKy4Jx0 via @nrc De droom van baggeraars of definitieve breuk met natuur? over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/z8LOuHxS6x over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/MKj2wPyoUe over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KnLt93 over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KntRKt over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/NHMol9ZqCv over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/GJfzDwligz over a year ago
    • Hotspot Hoek van Holland: nieuwe vallei en groene strand https://t.co/665qaA6IE7 https://t.co/7i5BcbHm7I over a year ago
    • Het verborgen duin https://t.co/N1tYABTHO7 https://t.co/ixXaeJCBIS over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/OIhH95kvbP over a year ago

    Auteurs

    Auteurs die een verhaal + beeld over een duinthema of over een gebied breed willen verspreiden kunnen contact met de redactie opnemen. Het kan gaan om nieuwe verhalen, maar ook om bestaande artikelen in de vorm van een pdf. De redactie zoekt ook correspondenten: contactpersonen in een bedrijf / instelling of vereniging. Een correspondent kan de redactie van duinenenmensen.nl in contact brengen met een of meer auteurs, of bestaande artikelen aanleveren. Informatie voor auteurs Auteurs van boeken Duinen en mensen en hun bijdrages op deze site

    Duinen en mensen boeken

    Duinen en mensen is een serie boeken over de Nederlandse kust. Cultuur en natuur van het kustlandschap worden gelijkwaardig en veelzijdig beschreven. Met honderden nieuwe kaarten en de laatste stand van wetenschap. Kennemerland (2009), Noordkop en Zwanenwater (2011) en Texel (2013). Bestel
    Deze site is een initiatief van Uitgeverij Natuurmedia, en tot stand gekomen met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds


    KVK nr.: 37075141 - BTW nr.: NL074839743B01 - Adres: Nieuwendijk 2, 3252 LK Goedereede - Tel: 06 51 79 29 79
    Redactie: Rolf Roos, Nico van der Wel,
    Machiel van Wijngaarden, Danny Zuurbier


    Wilt u deze site steunen? Klik hier.

    Ontwerp en ontwikkeling: toomanywords.nl