Rolf Roos & Rob Rossel

De Nieuwendijk aan de zuidzijde van de Bokkepolder, hoogzomer: rijke bloei van kruiskruiden en hoog opgaande grassen, veel beemdkroon en kruisdistels, ook knoopkruid. Kortom: ruimte voor insecten. Hoe staat het met de dagvlinders?

Om een beeld te krijgen van de dagvlinders kunnen we naast verspreide waarnemingen o.a. op waarneming.nl te rade gaan bij: verslagen van vlinderroutes (zie Rossel, 2019) en een rapport uit 2015 van A.M. Baaijens over de duinen. Het laatste rapport geeft het beste een indruk van de vlinderpopulaties in de kustzone, reden waarom we de overzichtstabel hier als geheel opnemen als bijlage 1.

Op basis van de gegevens van Baaijens (zie bijlage) kunnen we zien dat er in 2015 in totaal 27 dagvlindersoorten zijn waargenomen (in 2008: 22). Hieronder naast de algemene en ‘beeldbepalende’ soorten (bont- en oranje zandoogje, hooibeestje, veel zwartsprietdikkopjes en diverse witjes) ook soorten van de Rode Lijst als bruine blauwtje, kleine parelmoervlinder en heivlinder (alle drie kwetsbaar) en minder algemene soorten als eikenpage en groot dikkopje. Nieuw in 2015 t.o.v. 2008 waren oranjetipje, kleine parelmoervlinder (mogelijk kleine populatie Middenduinen), keizersmantel (1 ex), distelvlinder en oranje luzernevlinder.

Dan de soorten op twee telroutes direct langs de Bokkenpolder: de Nieuwendijk en het open  duin bij ‘t Hôôd,  die we hier beide weergeven (Rossel, 2019).

Tabel 1: Aantal vlinders per soort, Vlinderroute Nieuwendijk

Opvallend is de daling van het aantal vlinders in 2018 en 2019. Dit lijkt vooral het gevolg van het maaien voor het bloeien van de kruisdistels.  In 2019 was er een invasie van distelvlinders.

Tabel 2: Aantal vlinders per soort, vlinderroute ‘t Hôôd (Havenhoofd)

Wat is hier in te zien? Zowel naar aantallen soorten (resp. 21 en 19) zijn deze waarnemingen zeer coherent met Baaijens. Wel zijn de aantallen zwartsprietdikkopjes laag en is een heivlinder op de Nieuwendijk als een passant te beschouwen want heivlinders prefereren veel schralere graslanden. Beide locaties zijn van belang voor het bruin blauwtje. 

De trends

Er is weinig over trends te zeggen, daarvoor is het aantal peiljaren nog te beperkt en fluctuaties t.g.v. weersomstandigheden te dominant. Het zou te bont zijn om te beweren dat de vlinderstand in de duinen tussen 2008 en 2015 zou zijn verbeterd (op basis van 5 soorten extra). Wel zijn er een aantal soorten duidelijk aan een landelijk opmars bezig, m.n. aan struweel gebonden duinvlinders die landelijk gezien in het algemeen in de lift zitten (groot dikkopje, boomblauwtje en eikenpage). Dit i.t.t. tot echte duinvlinders als heivlinder, kleine parelmoer en bruin blauwtje. Vgl. Van Swaay& Wallis de Vries, 2019). Wijkt Goeree af van een landelijke trend door de ligging of ander beheer? Vooralsnog is dit niet hard aantoonbaar, boomblauwtje en groot dikkopje nemen hier echter af.

Tot slot. Het is te overwegen ook een telroute in de deels vochtige graslanden van de Bokkenpolder zelf te doen, waar meer oranjetipjes zijn te verwachten en boven opgaande eiken wellicht ook eikenpages.

Literatuur

Baaijens, A.M.  (2015). Insecten in de duinen van Goeree. Natuurmonumenten

Rossel, Rob. (2019). Vlindertelgegevens Goeree-Overflakkee 2019, intern rapport.

De Vlinderstichting, (2019). Vlinder-en libellestand 2019

Chris van  Swaay & Michiel Walles de Vries (2019) Vliegende duinbloemen . In: Rolf Roos (red.) Bloeiende duinen. Natuurmedia, Goedereede

Bijlage 1. (ontleend aan A.M. Baaijens, 2015. Insecten in de duinen van Goeree. Natuurmonumenten)