Het liefdesleven van de wijngaardslak
De wijngaardslak is een van de grootste landslakken van Europa en komt ook voor in Nederland. In de kustduinen is deze grote slak globaal te vinden tussen Bergen aan Zee en Rockanje. Waarschijnlijk is de slak verschillende keren opzettelijk uitgezet, maar zeker is dit niet. In de Hollandse duinen komt de soort redelijk algemeen voor maar in de duinen van Zeeland zijn opvallend weinig vindplaatsen bekend en boven Bergen aan Zee zijn de schaarse vindplaatsen te verklaren door het vrijwel kalkloze milieu en de afgelegen ligging (eilanden). Wijngaardslakken houden van een kalkrijke omgeving om hun grote huis te kunnen bouwen. Benoorden Bergen aan Zee en op enkele Zeeuwse eilanden (Walcheren, Schouwen) is het kalkgehalte (te) laag.
Wijngaardslakken, een typische zuidelijke lekkernij, worden vaak door mensen verplaatst. We vinden deze grote beestjes leuk en nemen ze dan mee om uit te zetten in tuin of natuur. Van oorsprong komt deze slak uit het zuiden van Europa maar hoogstwaarschijnlijk leefde zij ook al voor de laatste ijstijd in ons land. Romeinse soldaten namen wijngaardslakken mee op hun tochten en de levende slakken dienden als vers voer tijdens de veroveringen. Mogelijk dat een aardige Romeinse soldaat in Limburg enkele exemplaren heeft vrijgelaten, of dat ze het zat waren om alweer slak te eten. In de Hollandse duinen zijn ze waarschijnlijk vooral uitgezet de laatste decennia door de huidige Nederlanders.
Een prachtige paring
In de lente krijgen de wijngaardslakken de kriebels. Want ondanks dat de soort hermafrodiet is (mannetje en vrouwtje ineen) zijn er toch twee individuen nodig om te paren. De slakken voeren dan een lange en sierlijke dans uit, een paringsdans. Allereerst ontmoeten ze elkaar en betasten zij elkaar met hun voelsprieten. Dan glijden ze langs elkaar heen en kunnen zelfs met hun voet (onderkant van het dier) tegen elkaar in de hoogte kruipen. Inmiddels heeft de een of de ander of beide dieren een heuse liefdespijl afgeschoten. Recent onderzoek heeft aangetoond dat de pijl een stof bevat die het aangeschoten dier in de juiste stemming brengt. Vervolgens zien we dat de geslachtsdelen, een soort witgekleurde gelei uitstulpen en om elkaar heen gaan draaien. Dan vindt de uiteindelijke uitwisseling van zaadcellen en eicellen uit. Er wordt een slak bevrucht maar het kan ook voorkomen dat ze elkaar bevruchten. De balts en opeenvolgende paring kan een aantal uren duren. Na even uitrusten wordt uiteindelijk een holletje in de grond gezocht om de eieren in te leggen. Sterk afhankelijk van temperatuur en vochtigheid zullen de meeste slakken paren van mei tot juli.
Als in het volgend jaar na de winter de eieren uitkomen hebben de minislakjes al een soort huisje en groeien ze snel uit tot een grotere slak. De wijngaardslak kan vele jaren oud worden, in gevangenschap kunnen ze wel 12 jaar oud worden.
Als je op een warme dag na een regenbui deze majestueuze slakken tegenkomt tijdens je duinwandeling sta dan eens stil bij de gedachte dat ze een prachtig liefdesleven kunnen hebben waarbij Cupido in het niets valt. Het Griekse verhaal van Cupido en de pijl is van deze slakkendans afkomstig want al duizenden jaren kijken mensen naar deze bijzondere dieren.

Vlak voor de bevruchting Foto’s Gmeling Meyling