In duinen is schoon milieu sleutel voor succes
Rolf Roos & Nico van der Wel
Wereldwijd gaat het slecht met de natuur, met de biodiversiteit. De schatkamer die het Nederlandse duingebied is, staat er echter relatief goed voor. Veel beter in ieder geval dan het duingebied in Vlaanderen dat op een klein gebied na volkomen onder de voet is gelopen door toeristische ontwikkeling. En ook veel beter dan de meeste andere ecosystemen in ons land. Herstel van natuur is mogelijk.
Onlangs verscheen Bloeiende Duinen waarin langs de hele Nederlandse kust de bloemenpracht van dit rijkste natuurgebied van ons land wordt ontsloten. De rijkdom aan bloeiende planten staat centraal, maar duinplanten hebben ook verrassende relaties met andere soorten – planten én dieren. We brengen de laatste trends van diverse ‘kleine’ groepen zoals vlinders en bijen (veel afname) maar ook van sprinkhanen, slakken en korstmossen (veel toename) in beeld.
Overkoepelende boodschap: na rampzalige ontwikkelingen in de 20e eeuw blijkt nu dat natuur zich kan herstellen. De Nederlandse kust is sterk in beweging. In ‘Bloeiende duinen’ worden de vijf stille ‘revoluties’ van de laatste 150 jaar besproken: bebossing, waterwinning, natuurbeheer, kustversterking en vervuiling & opwarming, waarbij blijkt dat de meeste harde kantjes van al die veranderingen vroeg of laat worden bijgeslepen, maar dat stikstofvervuiling en klimaatverandering nog een grote uitdaging vormen.
Het duinlandschap is van nature zeer gevarieerd, door verschillen in zout en zoet, begroeid en kaal, kalkrijk en kalkarm, nat en droog, en tegenwoordig speelt ook goed natuurbeheer een rol. Er groeien meer dan 1000 plantensoorten, ruim twee derde van de Nederlandse Flora. ‘Bloeiende Duinen’ maakt die rijkdom zichtbaar en toegankelijk. Met 50 wandelingen online van Zeeuws Vlaanderen tot Rottumeroog, wordt de lezer aan de hand genomen en kan hij met eigen ogen zien wat biodiversiteit eigenlijk is.
Veel kenners (0.a. in de NRC) roepen dat natuur vooral meer de ruimte moet krijgen, maar dit is slechts een deel van het verhaal. Meer ruimte voor het duin zal er niet komen, maar er blijkt toch winst te behalen door in te zetten op herstel van de milieukwaliteit: meer schoon water, afvoer van meststoffen enz. Ook binnen andere bestaande natuurgebieden, zeker de grotere, kan de natuur weer opbloeien door een combinatie van goed beheer en milieuherstel.
Voorbeelden? Texel, Noordhollands Duinreservaat, Zuid-Kennemerland, Meijendel, Goeree enzovoort.
Kortom: herstel van biodiversiteit is mogelijk.