– Uit: Bergen aan Zee: natuur en landschap in archieven

In 1950 borduurden Mieke Hoffmann en de bioloog Victor Westhoff (1916-2001) voort op het werk van Bijhouwer. In De Levende Natuur van 1951 publiceerden zij in een drietal artikelen de bevindingen van hun plantensociologische onderzoek in de Verbrande Pan: ‘…het toonbeeld van een lieflijk arcadisch landschap’. De artikelen geven ook informatie op het gebied van waargenomen paddestoelen, dit in samenwerking met de Alkmaarder G.D.Swanenburg de Veye. Tevens vervaardigden zij een vegetatiekaart met daarop ingetekend talrijke details. We gebruiken de gegevens, naast die uit de aantekenboekjes van Westhoff, nog steeds als referentie. Het meest bijzondere van het werk van Hoffmann en Westhoff zijn de toen aangelegde 36 permanente kwadraten: proefvlakken waarin regelmatig de veranderingen in de plantengroei worden genoteerd en naderhand worden uitgewerkt. Tot op heden worden de proefvlakken opgenomen: een heel bijzondere reeks van waarnemingen! Westhoff heeft grote verdiensten in de natuurbescherming en het natuuronderzoek.

Ter nagedachtenis aan hem zijn in zeven, over ons land verspreide landschappen, die hem zeer na aan het hart lagen, zeven identieke beelden geplaatst. In de Verbrande Pan, dicht bij de Zeeweg, staat er een. De beeldend kunstenaar Willem van der Velden beeldde een ‘onderzoeker’ uit: ‘Hij observeert / Hij beschrijft de natuur / De natuur is al haar verscheidenheid / Telkens weer / Hij volgt de natuur’.

Bijhouwers resultaten leverden ook een waardevol uitgangspunt (voor wat betreft de Berger duinen) voor het landsdekkende landschapsecologisch onderzoek in de jaren 1976-1979 door Bakker, Klijn en Van Zadelhoff. Een samenvatting van dit onderzoek geeft hun ‘Duinen en duinvalleien. Een landschapsecologische studie van het Nederlandse duingebied’ (Wageningen, 1979). Door deze studie weten we hoe onvoorstelbaar groot de daling van het grondwater in de duinen is en welke dramatische gevolgen dit heeft gehad voor de samenstelling van de flora. Voor de Berger duinen wordt hierop gedetailleerd ingegaan.

Met veel inzet van deskundigheid en financiën, ondersteund door gericht en toegepast wetenschappelijk onderzoek, wordt dezer jaren getracht herstel van natuurlijke processen te stimuleren. Een verdere achteruitgang van natuur en landschap poogt men te stoppen dan wel te keren.

Beeldje ter nagedachtenis V. Westhoff Verbrande Pan