Ontleend aan Naturetoday, jan 2018.

Door het zachte weer tijdens de huidige winters worden er in toenemende mate mycorrhizapaddenstoelen zoals Russula’s, Amanita’s, Ridderzwammen en Gordijnzwammen waargenomen. Dit zijn paddenstoelen die in symbiose met bomen leven. Naast deze groep paddenstoelen verschijnen er door de hoge temperatuur en bijbehorende luchtvochtigheid nog veel meer paddenstoelensoorten. Vorige week was dat bijvoorbeeld heel duidelijk het geval in natuurgebied het Zwanenwater bij Callantsoog. Hier stonden her en der nogal wat Mosklokjes (Galerina spec.), Franjehoeden (Psathyrella spec.), Mycena’s en Trechtertjes (Omphalina spec.), waardoor bezoekers meer de indruk hadden van een herfst- dan van een winterdag in het gebied. Samen met de eveneens tevoorschijn gekomen echte winterpaddenstoelen zoals Oesterzwammen, Kelkzwammen, Fluweelpootjes; en allerlei houtzwammen en korstjes konden er tientallen paddenstoelensoorten worden genoteerd.

Mycorrhizavormer als de Broze russula wordt de laatste jaren geregeld tot in de winter waargenomen (Bron: Martijn Oud)

Wasplaten

Deze week kwam het Zwanenwater ook in de belangstelling vanwege geruchten over bijzondere paddenstoelen waaronder wasplaten (Hygrocybe spec.). Dat wilden een paar leden van de Nederlandse Mycologische Vereniging zelf ook wel eens zien. Niet ver van de hoofdingang van het gebied was het al raak. De mycologen vonden behalve Gewoon sneeuwzwammetjes (Hygrocybe virginea) ook Geurende wasplaten (Hygrocybe russocoriacea, RL; Bedreigd) en een mooie Ridderwasplaat (Hygrocybe fornicata var. fornicata, RL; Bedreigd): een mooie vondst. In totaal zijn er nu 23 soorten wasplaten bekend van het Zwanenwater: bijna een landelijk record.

Grijze buisjeszwammen kwamen altijd al in de winter voor (Bron: Piet Brouwer)

Mycorrhizavormers

Even later werden de eerste zogenaamde mycorrhizapaddenstoelen aangetroffen. Onder een paar Zomereiken vonden we een groepje puntgave Zwartpurperen russula’s (Russula undulata). Niet ver daarvandaan, eveneens onder Zomereiken, stonden Broze russula’s (Russula fragilis). Dit zijn geen zeldzame Russula’s, maar het voorkomen in januari is wel bijzonder! Respectievelijk onder een Zwarte den en een Zomereik troffen we mooie exemplaren van de Narcisamaniet (Amanita gemmata) aan. De Narcisamaniet is wat zijn verschijningspatroon betreft een bijzondere amaniet: behalve in de zomer en de herfst worden ze ook geregeld vroeg in het voorjaar gevonden. Dit was voor ons de eerste vondst in januari. Op de terugweg zagen we onder Zomereiken bij een schelpenpad nog enkele Siersteelgordijnzwammen (Cortinarius decipiens) en een mooie groep Zilverige ridderzwammen (Tricholoma argyraceum). Tijdens de wandeling hebben we tientallen paddenstoelensoorten kunnen noteren. Zachte winters zijn rijk aan paddenstoelen; de maand januari heeft tot nu toe meer weg van een herfstmaand dan van een wintermaand.

Fluweelpootjes behoren tot de vaste paddenstoelen van het winterhalfjaar (Bron: Martijn Oud)

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto’s: Piet Brouwer (leadfoto: Roze raspzwam) en Martijn Oud