over de site | contact | info auteurs | toegang auteurs
  • Home
  • Nieuws
  • Thema’s
    • Ontstaan van de kust
      • Duinen als zeewering
      • Klimaat en duinen
    • Archeologie
    • Zeedorpen
    • Jacht
    • Duinlandbouw
    • Cartografie
    • Veldnamen
    • Militaire kustverdediging
    • Waterwinning
    • Natuur en landschap
      • Flora en vegetatie
      • Fauna
      • Bos
      • Natuurbeheer
    • Strand
    • Recreatie
    • Beeldende kunst
  • Gebieden
    • Zeeland
    • Zuid-Hollandse eilanden
    • Zuid-Hollandse vasteland
    • Zuid-Kennemerland
      • Amsterdamse Waterleidingduinen
      • Nationaal Park Zuid-Kennemerland
      • Kennemerstrand
    • Noord-Kennemerland
      • Wijk aan Zee
      • Noordhollands Duinreservaat
      • Bergen
      • Schoorlse Duinen
    • Noordkop
      • Camperduin-Petten
      • Zwanenwater
      • Zijpe- en Hazepolder
      • Callantsoog
      • Noordduinen
      • Den Helder
    • Texel
      • Zuidpunt van Texel
      • Duinen bij Den Hoorn
      • Duinen bij De Koog
      • Ten noorden van De Koog
    • Vlieland
    • Terschelling
    • Ameland
    • Schiermonnikoog
    • Rottumerplaat / Rottumeroog
  • Landschapselementen
    • Eendenkooien
    • Landgoederen
    • Wegen en paden
    • Kanalen
    • Stuifdijken
    • Agrarisch
    • Militair
    • Heemtuinen
    • Recreatief
  • Portretten
  • Onderzoek
  • Hotspots
  • Natuurmedia
rss

Artikel

11
JUN
2014

Bijleveld: een leven in dienst van zeldzame orchideeën

Bert Buizer
Geen categorie
Tags : Bergen, Bijleveld, Kennemerland achtergronden
Posted By : NatuurMedia
Comments : 0

– Uit: Bergen aan Zee: natuur en landschap in archieven

Zoon H.A.S. Bijleveld, destijds woonachtig aan de Jan Apeldoornweg te Bergen, beschrijft kort de geschiedenis – opkomst en ondergang – van deze bijzondere orchideeënsoort in Nederland: “Op 20 mei a.s. is het 60 jaar geleden dat de Nederlandse botanici verblijd werden met een bijzondere vondst….”.  Het aantal exemplaren – zesentwintig bij de eerste waarneming –  liep op tot boven de honderd, kelderde in de twintiger jaren na kaalkap van de bosjes, en nam af tot één exemplaar in 1942. Na de oorlog, in 1946, ging H.A.S. Bijleveld tevergeefs op zoek naar deze zeer bijzondere plantensoort: “Men kan dit artikel dan ook beschouwen als een necrologie van de koraalwortel” (Gorteria 15(5), 1962). Opvallend was de rol van de familie Van Reenen, waarover Bijleveld sr. in De Levende Natuur van 1936 schrijft: “….nog steeds verheugen in ’t voortbestaan van deze allermerkwaardigste orchidee…..het doeltreffende toezicht…wij denken met groote dankbaarheid aan de eigenaars van deze terreinen, de familie Van Reenen, die, waar het in haar vermogen lag, ter dege het hare tot deze instandhouding heeft bijgedragen!”

Het is opnieuw A.H.Bijleveld, nu in 1926, die de aandacht vraagt voor nog een bijzondere orchideeënsoort in onze duinen: ‘In het land van Neottia’ (De Levende Natuur 10, 1926). Hij beschrijft in dit artikel hoe hij al in 1900 aan Heukels bekend maakte dat de vogelnestorchis, zoals de Nederlandse naam luidt, in onze duinen voorkomt. Is de koraalwortel in ons land al lang uitgestorven, de vogelnestorchis komt tot op de dag van vandaag in de omgeving van Bergen aan Zee voor. Het zijn de belangrijkste Nederlandse groeiplaatsen!

De orchideeënrijkdom van de duinen rondom Bergen aan Zee was legendarisch en tot in het Parnassiapark kon men genieten van een groot aantal soorten. G. Blokhuis, verder onbekend in natuurkringen, beschreef deze rijkdom in De Levende Natuur van juli 1911. Hij noemt de welriekende nachtorchis en van de harlekijnorchis vermeldt hij: “Ze komen in Bergen in groote massa’s voor, in 1906 waren de weilanden met een paars kleed overtrokken”. De breedbladige orchis, de grote keverorchis, de slanke Sturmia, de grote muggenorchis: allemaal komen ze in groten getale rondom ons dorp voor. Deze situatie lijkt nu voorgoed voorbij…

We wandelen nog heel even mee met Heimans. Samen met R. Schuiling stelde hij een serie boekjes en wandplaten samen onder de titel ‘Nederlandsche landschappen: handleiding bij de aardrijkskundige wandplaten van Nederland’ (Noordhoff, Groningen). We raadplegen deel twee uit 1912, waarin het duinlandschap bij Schoorl wordt beschreven. Er worden ook uitstapjes gemaakt in de richting van Bergen en Bergen aan Zee en daar gaat het opnieuw om orchideeën als Sturmia, harlekijn en moeraswespenorchis. Even later, de schrijvers wandelen dan naar Bergen aan Zee en langs de Zeeweg naar De Franschman, noteren ze de vogelnestorchis, muggenorchissen, grote keverorchis en “op de bocht van den weg bij den “Franschman” staat het wit van Daslook en geurt het daardoor sterk naar uien”, net zoals we het nu nog kennen. Opvallend is de aandacht die wordt besteed aan de vele natte valleien en de daar groeiende zonnedauw.

Gerelateerde artikelen:

  1. De heren Tesch en Pannekoek: eerste onderzoeken naar zand en afhankelijkheidsrelaties tussen duin en plantengroei.
  2. Cees Sipkes: adviseur in openbaar groen en groot kenner van wilde planten
  3. GYMNADENIA ODORATISSIMA (Muggenorchis in 1902 gevonden bij Bergen)
About the Author

Social Share

    Leave a Reply Reactie annuleren

    *
    *

    Digitale documentatie duinen Voorne

    Overzichtskaart hotspots: wandelingen met bijzondere planten

    hotspots duinen wandeling Bezoek hotspots bloeiende duinen

    Boeken

    Duinen en mensen Voorne

    Aan rijkdom is op Voorne geen gebrek.
    42,50

    Bestel

    Bloeiende duinen

    'Een ‘must-have’ voor planten- en duinliefhebbers.’ (Bionieuws)
    van 29,50 naar 19,50

    Bestel

    Het vroon ontrafeld

    40 jaar waterwinning en natuurherstel in de Middel-en Oostduinen op Goeree

    Bestel

    Duinen en mensen Noordkop & Zwanenwater

    De slankste kuststrook van ons land. Waar duin en dijk vervloeien. Slechts 17,50.

    Bestel

    Duinen en mensen Texel

    De Texelse duinen en kwelders zijn van een betoverende schoonheid. Slechts 9,50

    Bestel

    Niet zonder elkaar

    Beste natuurboek van 2015 en zeer actueel
    nu 9,50 ook als pdf

    Bestel

    Het achterboek: online achtergronden bij Bloeiende duinen

    Aanmelden nieuwsbrief



    Doorzoek alle artikelen

    • https://t.co/GM1sBmaJ1J 15 days ago
    • Duinen en Mensen Voorne De boekpresentatie is op 8 april vanaf 14.30 uur in Cultureel Centrum De Man, Burgemeester… https://t.co/sxtGd4x3m8 15 days ago
    • De hoogste tijd om een nieuwe kustlijn te bouwen https://t.co/SMbSKy4Jx0 via @nrc De droom van baggeraars of definitieve breuk met natuur? over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/z8LOuHxS6x over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/MKj2wPyoUe over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KnLt93 over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KntRKt over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/NHMol9ZqCv over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/GJfzDwligz over a year ago
    • Hotspot Hoek van Holland: nieuwe vallei en groene strand https://t.co/665qaA6IE7 https://t.co/7i5BcbHm7I over a year ago
    • Het verborgen duin https://t.co/N1tYABTHO7 https://t.co/ixXaeJCBIS over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/OIhH95kvbP over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/G8iQPhjqv3 over a year ago
    • Veldonderzoek naar effecten opspuiten zand https://t.co/bLkwZkPmuI over a year ago
    • Hotspot Vuurbaakduin: 10 soorten in beeld https://t.co/itaSWqGOtM over a year ago
    • Nieuwe Hondsbossche duinen…hoe gaat het met de natuur? https://t.co/nljpWc1rWl https://t.co/5nEG3Jxlgo over a year ago
    • Nieuwe Hondsbossche duinen…hoe gaat het met de natuur? https://t.co/nljpWc1rWl https://t.co/GabP5KkEMJ over a year ago
    • Hotspot Nieuwe Hondsbossche duinen en de oude dijk, 10 soorten in beeld https://t.co/iwibrYD3BW https://t.co/uxlVMSBgMf over a year ago
    • Hotspot Nieuwe Hondsbossche duinen en de oude dijk, 10 soorten in beeld https://t.co/iwibrYD3BW https://t.co/tvLtuZtPWD over a year ago
    • Hotspot Vlaggenduin: 10 soorten in beeld https://t.co/jcIxEiKjjI https://t.co/9PatwTug0r over a year ago

    Auteurs

    Auteurs die een verhaal + beeld over een duinthema of over een gebied breed willen verspreiden kunnen contact met de redactie opnemen. Het kan gaan om nieuwe verhalen, maar ook om bestaande artikelen in de vorm van een pdf. De redactie zoekt ook correspondenten: contactpersonen in een bedrijf / instelling of vereniging. Een correspondent kan de redactie van duinenenmensen.nl in contact brengen met een of meer auteurs, of bestaande artikelen aanleveren. Informatie voor auteurs Auteurs van boeken Duinen en mensen en hun bijdrages op deze site

    Duinen en mensen boeken

    Duinen en mensen is een serie boeken over de Nederlandse kust. Cultuur en natuur van het kustlandschap worden gelijkwaardig en veelzijdig beschreven. Met honderden nieuwe kaarten en de laatste stand van wetenschap. Kennemerland (2009), Noordkop en Zwanenwater (2011) en Texel (2013). Bestel
    Deze site is een initiatief van Uitgeverij Natuurmedia, en tot stand gekomen met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds


    KVK nr.: 37075141 - BTW nr.: NL074839743B01 - Adres: Nieuwendijk 2, 3252 LK Goedereede - Tel: 06 51 79 29 79
    Redactie: Rolf Roos, Nico van der Wel,
    Machiel van Wijngaarden, Danny Zuurbier


    Wilt u deze site steunen? Klik hier.

    Ontwerp en ontwikkeling: toomanywords.nl