over de site | contact | info auteurs | toegang auteurs
  • Home
  • Nieuws
  • Thema’s
    • Ontstaan van de kust
      • Duinen als zeewering
      • Klimaat en duinen
    • Archeologie
    • Zeedorpen
    • Jacht
    • Duinlandbouw
    • Cartografie
    • Veldnamen
    • Militaire kustverdediging
    • Waterwinning
    • Natuur en landschap
      • Flora en vegetatie
      • Fauna
      • Bos
      • Natuurbeheer
    • Strand
    • Recreatie
    • Beeldende kunst
  • Gebieden
    • Zeeland
    • Zuid-Hollandse eilanden
    • Zuid-Hollandse vasteland
    • Zuid-Kennemerland
      • Amsterdamse Waterleidingduinen
      • Nationaal Park Zuid-Kennemerland
      • Kennemerstrand
    • Noord-Kennemerland
      • Wijk aan Zee
      • Noordhollands Duinreservaat
      • Bergen
      • Schoorlse Duinen
    • Noordkop
      • Camperduin-Petten
      • Zwanenwater
      • Zijpe- en Hazepolder
      • Callantsoog
      • Noordduinen
      • Den Helder
    • Texel
      • Zuidpunt van Texel
      • Duinen bij Den Hoorn
      • Duinen bij De Koog
      • Ten noorden van De Koog
    • Vlieland
    • Terschelling
    • Ameland
    • Schiermonnikoog
    • Rottumerplaat / Rottumeroog
  • Landschapselementen
    • Eendenkooien
    • Landgoederen
    • Wegen en paden
    • Kanalen
    • Stuifdijken
    • Agrarisch
    • Militair
    • Heemtuinen
    • Recreatief
  • Portretten
  • Onderzoek
  • Hotspots
  • Streekarchief
rss

Artikel

11
JUN
2014

De heren Tesch en Pannekoek: eerste onderzoeken naar zand en afhankelijkheidsrelaties tussen duin en plantengroei.

Geen categorie
Tags : Bergen, Kennemerland achtergronden, onderzoek
Posted By : Redacteur
Comments : 0

Uit: Bergen aan Zee: natuur en landschap in archieven

De eerste wetenschappelijk onderbouwde studies naar de samenstelling en herkomst van het duinzand zijn van de hand van de geoloog P. Tesch. Hij publiceerde de resultaten in een serie artikelen (‘duinstudies’) in het tijdschrift van het Aardrijkskundig Genootschap. Tesch’ inzichten zijn in 1935 uitgebracht als het populaire ‘De vorming van de Nederlandsche duinkust’ (Bibliotheek van de Nederlandsche Natuurhistorische Vereeniging Nr. 4, Wolters, Groningen-Batavia). Hierin beschrijft hij de verschillende herkomst van deze zandmassa’s en gaat letterlijk in op de situatie ten noorden en ten zuiden van Bergen aan Zee. In twee afzonderlijke hoofdstukken beredeneert Tesch de verschillende herkomst van het zand waaruit de jonge duinen zijn opgebouwd. Zowel het werk van Bijhouwer als het werk van Tesch hebben in later jaren bijgedragen tot diverse geologische en biologische studies, waaraan de genoemde verschillen ten grondslag liggen. De ‘kalkgrens’ bij Bergen aan Zee is nog steeds een uniek verschijnsel en mede daaraan danken de ‘Duinen bij Bergen’, inclusief het Engelse Veld binnen de bebouwde kom van Bergen aan Zee, hun Europees beschermde status.

‘Geomorphologische waarnemingen in de duinen bij Bergen aan Zee’ verhaalt over de uiterlijke verschijningsvorm van enkele duincomplexen te noorden en ten zuiden van het vooroorlogse Bergen aan Zee. Het artikel is opgenomen in het ‘Gedenkboek Dr. Jac. P. Thijsse’, in 1935 uitgegeven als speciaal nummer van De Levende Natuur ter gelegenheid van “..den 70sten verjaardag van Dr. Jac.P…..en het veertigjarig bestaan van het tijdschrift”
De auteur is de internationaal vermaarde geoloog dr. Antonie Johannes Pannekoek (1905-2000), zoon van Antonie Pannekoek (1873-1960), Nederlands astronoom, theoreticus van de sociaal-democratie en later van het radencommunisme. De familie Pannekoek had een (zomer-)huis in Bergen aan Zee.
De geoloog Pannekoek was hoogleraar algemene geologie aan de Rijksuniversiteit Leiden en verantwoordelijk voor de vakgebieden sedimentologie en geomorfologie. Ongetwijfeld tijdens een verblijf in hun huis ‘Wernau’ aan de Elzenlaan, heeft Pannekoek een aantal duinen getekend, de vorming- en erosieprocessen beschreven en tenslotte geconcludeerd dat studie van de duinen en de plantengroei onlosmakelijk met elkaar verbonden horen te zijn. Pannekoek borduurt met zijn werk voort op het in 1934 verschenen werk van J.W. van Dieren – Organogene Dünenbildung, wanneer hij de duinen van fraaie typenamen voorziet. En passant meldt hij dat de bebossing inmiddels heeft plaatsgevonden en dat brengt ons tot de conclusie dat Pannekoek als een van de laatsten getuige is geweest van het grootschalige dynamische, stuivende duinlandschap rondom ons dorp. Diverse door hem beschreven duincomplexen zijn nog exact in het terrein te lokaliseren.

Antonie Pannekoek

Antonie Pannekoek

Gerelateerde artikelen:

  1. Cees Sipkes: adviseur in openbaar groen en groot kenner van wilde planten
  2. Bijleveld: een leven in dienst van zeldzame orchideeën
  3. GYMNADENIA ODORATISSIMA (Muggenorchis in 1902 gevonden bij Bergen)
About the Author

Social Share

    Leave a Reply Reactie annuleren

    *
    *

    Doorzoek alle artikelen

    Duinen en mensen: boeken & website

    Het project 'Duinen en mensen' omvat een serie boeken + website over de Nederlandse kust. Cultuur en natuur van het kustlandschap worden gelijkwaardig en veelzijdig beschreven. Met honderden nieuwe kaarten en de laatste stand van wetenschap. Kennemerland (2009), Noordkop en Zwanenwater (2011) en Texel (2013). In 2023 verscheen Duinen en mensen Voorne. Meer over het tot stand komen van deze boeken. De website is continu in ontwikkeling en omvat ca 1000 berichten, boeken, films die gerelateerd zijn aan de boeken of de daarin behandelde onderwerpen. Boeken die zijn uitverkocht plaatsen we online. Nog wel beschikbare titels (o.a. Voorne, Texel) zijn online te bestellen.

    Digitale documentatie duinen Voorne


    hotspots duinen wandeling Bezoek hotspots bloeiende duinen

    Maandelijks archief van berichten

    Deze site is tot stand gekomen met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds en ondergebracht bij het Streekarchief Voorne-Putten

    Redactie: Rolf Roos & Nico van der Wel, m.m.v. Henk Terhell, Machiel van Wijngaarden, Danny Zuurbier, Bob Benschop (eindredactie)
    Ontwerp en ontwikkeling: toomanywords.nl