over de site | contact | info auteurs | toegang auteurs
  • Home
  • Nieuws
  • Thema’s
    • Ontstaan van de kust
      • Duinen als zeewering
      • Klimaat en duinen
    • Archeologie
    • Zeedorpen
    • Jacht
    • Duinlandbouw
    • Cartografie
    • Veldnamen
    • Militaire kustverdediging
    • Waterwinning
    • Natuur en landschap
      • Flora en vegetatie
      • Fauna
      • Bos
      • Natuurbeheer
    • Strand
    • Recreatie
    • Beeldende kunst
  • Gebieden
    • Zeeland
    • Zuid-Hollandse eilanden
    • Zuid-Hollandse vasteland
    • Zuid-Kennemerland
      • Amsterdamse Waterleidingduinen
      • Nationaal Park Zuid-Kennemerland
      • Kennemerstrand
    • Noord-Kennemerland
      • Wijk aan Zee
      • Noordhollands Duinreservaat
      • Bergen
      • Schoorlse Duinen
    • Noordkop
      • Camperduin-Petten
      • Zwanenwater
      • Zijpe- en Hazepolder
      • Callantsoog
      • Noordduinen
      • Den Helder
    • Texel
      • Zuidpunt van Texel
      • Duinen bij Den Hoorn
      • Duinen bij De Koog
      • Ten noorden van De Koog
    • Vlieland
    • Terschelling
    • Ameland
    • Schiermonnikoog
    • Rottumerplaat / Rottumeroog
  • Landschapselementen
    • Eendenkooien
    • Landgoederen
    • Wegen en paden
    • Kanalen
    • Stuifdijken
    • Agrarisch
    • Militair
    • Heemtuinen
    • Recreatief
  • Portretten
  • Onderzoek
  • Hotspots
  • Natuurmedia
rss

Artikel

09
AUG
2015

Damlanderpolder, bijna 25 jaar polderhei

Rolf Roos
Flora en vegetatie
Tags : Damlanderpolder, Voorbeeldduinflora
Posted By : Rolf Roos
Comments : 0

(juni 2015)

Hei in een Hollandse polder? Het kan allemaal bij Bergen, aan de zuidzijde. Sinds 1992. Toen ging een ruim bemeten grasland, ooit de ingepolderde rand van de Bergermeer, bijna ten onder. Hier een schets van de ontwikkeling van de flora tot en met voorjaar 2015. Maar eerst een passage uit Duinen en mensen Kennemerland uit 2009 over dit gebied.

“Fietsend langs de bosrand komen bij het Paddenpad aan de zuidzijde percelen met veel reukgras en donkergroene kraaiheide in zicht, ruim twintig hectare. Hier ligt de enige polder van Kennemerland met ‘heischraal grasland’, de Damlanderpolder. Aan het einde van de zomer zijn de bloeiende kraaiheide en struikheide beeldbepalend. In het najaar komen rendiermossen en heidelucifer meer op de voorgrond. Korstmossen als kopjesbekermos en eikenmos, die elders uitsluitend op bomen voorkomen, kunnen hier door de schrale zandbodem en de constante grondwaterstand op de grond groeien. Paddenstoelen als het zeldzame vuurzwammetje en de heideknotszwam tref je er in heksenkringen van soms duizenden hoeden en knotsjes. Het heideachtige karakter wordt benadrukt door de aanwezigheid van gevlekte orchis (ook in vochtige hei in Brabant en Drenthe) en vele bedreigde wolfsklauwsoorten.

Tot voor 1992 lag in de Damlanderpolder relatief intensief gebruikt grasland op een bodem die hoort bij een drooggelegd meer: klei. In dat jaar werd de grond gekeerd. De bodem werd daardoor op zijn kop gezet: zeer schraal zand van onderop kwam boven, de klei verdween onder het zand. Omdat de benodigde vergunningen hiervoor ontbraken kwam er na fel burgerprotest geen bollenland op deze plek. In 1994 werd Natuurmonumenten beheerder, zaaide het kale zand in en bemestte het gebied met compost om verstuiving tegen te gaan. Waterlopen werden weer op de oude diepte gebracht en kregen geleidelijk aflopende oevers, waardoor padden en kikkers de ruimte kregen.Tegen de verstuiving is ook hooi uit het duin gebruikt. Waarschijnlijk zijn op deze manier bessen aangevoerd van kraaiheide, dat zich hier snel vestigde. De laatste jaren baart de vestiging van houtige gewassen zorgen. Om het bijzondere grasland te behouden is begrazing met IJslandse paarden redelijk effectief, maar de hulp van vrijwilligers, die één dag in het jaar jonge boompjes weghalen blijft onmisbaar.”

ca 2009 Voert en Damlanderpolder; beeld uit Duinen en mensen Kennemerland met o.a. heideknotszwam, gevlekte orchis, vuurzwammetje en brede orchis, toe alleen nabij de Voert

ca 2009 Voert en Damlanderpolder; beeld uit Duinen en mensen Kennemerland met o.a. heideknotszwam, gevlekte orchis, vuurzwammetje en brede orchis, toe alleen nabij de Voert

 

28 mei 2015 damlanderpolder, bergen foto rolf roos sipke gonggrijp met paarden DSC00143

Sipke Gonggrrijp probeert brede orchis te fotografen tussen even nieuwsgierige als brave paarden.

Eind mei 2015 mag ik mee met Sipke Gonggrijp die vergunning heeft het voor publiek afgesloten terrein. Een buitenkans. De enkele paarden die we op onze weg troffen waren minstens zo geïnteresseerd in ons als wij in de vele brede orchissen die we er vonden. Staan ze elders bij de nabijgelegen Voert of op Texel tussen scherpe boterbloemen en veldzuring, hier staan ze in de hei. Flora die je op het verkeerde been zet. Alsof Cruyff bij Feyenoord is gaan voetballen. Dat krijg je ervan als je oude bodems omhoog graaft en de andere natuur de polder in bezit heeft genomen.

 

 

28 mei 2015 damlanderpolder, bergen foto rolf roos brede orchis DSC00180

Brede orchis soms met honderden te gelijk, soms tussen hei, hier wat meer tussen het gras.

28 mei 2015 damlanderpolder stekelbrem, bergen foto rolf roos DSC00132

Stekelbrem komt op een enkele plek veel voor tussen de hei.

Beheerder Ruud Luntz van Natuurmonumenten had al gemeld dat er heidekartelblad stond. Deze halfparasitair vroegbloeier troffen me licht paars midden tussen de lage kraai- en struikheide. Een ongekende vondst van een zeer zeldzame plant die alleen veel bij het Zwanenwater staat en slechts mondjesmaat in ander kalkarm duin (en schaars landinwaarts). De meest zuidelijke vondst van deze soort langs de kust van ons land en in een polder….

28 mei 2015 damlanderpolder, bergen foto rolf roos heidekartelblad DSC00168

28 mei 2015 Damlanderpolder, Bergen. Perceel met struik- en kraaiheide en heidekartelblad, vele vierkante meters. Waarop zou deze halfparasiet hier woekeren?

28 mei 2015 damlanderpolder, bergen foto rolf roos heidekartelblad DSC00178

Heidekartelblad, laag bij de grond op haar mooist.

 

Meer paars werd verzorgd door de vleugeltjesbloemen. Duidelijk meer aanwezig aan de randen van de kavels waar het graziger en meer kalkrijker is. En in de voet van de ringsloot, waar de grond duidelijk wat lemiger is. Sporen van het oude oppervlak van een meerbodem, voor het grote graven de boel op de kop zette? Alle gegraaf geeft weer heschikking van planten. Elke soort is een voetafdruk van de geschiedenis.

28 mei 2015 damlanderpolder, bergen vleugeltjesbloem foto rolf roos DSC00131

Gewone vleugeltjesbloem

 

 

lijsterbes 28 mei 2015 damlanderpolder, bergen foto rolf roos DSC00155

Lijsterbes is alom tegenwoordig op deze zure bodem. Verder vaak opslag van berk, Zweedse meelbes en andere zaailingen van langstrekkende vogels zoals Gelderse roos (een enkel schriel exemplaar) en de Virginische roos die rozenkenner Sipke ontdekte.

28 mei 2015 damlanderpolder, bergen foto rolf roos grote wolfsklauw DSC00158

Een van de hoogtepunten: de uiterst zeldzame grote wolfsklauw heeft in dit schrale milieu op enkele plekken kans gezien zich te vestigen.

Tot zover enige indrukken, mei 2015, terwijl het reukgras net bloeide en voorjaarsgewassen als stekelbrem en heidekartelblad opvielen. Zeldzame soorten als dwergviltkruid en weidehavikskruid stonden al bijna in bloei. In de zomer is het hier geel van de biggekruiden. Een maf landschap. Zonder beheer zou hier een schraal bos op zure zandgrond staan met berk, lijsterbes en zomereik. Met beheer een zogenaamd ‘heischaal grasland’. Schraal, niet extreem soortenrijk, maar veel bijzondere soorten. O ja, ook nog koningsvaren en dubbelloof. Waarnemingen van dieren en planten in de Damlanderpolder zijn te vinden op waarneeming.nl. Zo trof Rick van der Ham hier op 10 juni 2014 ook grote veenbes en dopheide. Nieuwkomers van vochtige heide die zich in 2015 nog niet lieten zien. Het overwegende beeld is een schaars begroeid terrein met uitdijende pollen kraaiheide en struikheide. Nauwelijks voor vogels interessant (of toch die nachtzwaluw?), maar bijzondere paddenstoelen en sprinkhanen moeten hier legio zitten. En leuke plantjes.

Gerelateerde artikelen:

  1. Over de bloei van parnassia
  2. De Zeeradijs ook langs de Nederlandse kust
  3. Het mosbloempje (Crassulla tillaea) houdt op Terschelling van rode straatklinkers, maar niet van kalk.
About the Author

Social Share

    Leave a Reply Reactie annuleren

    *
    *

    Digitale documentatie duinen Voorne

    Overzichtskaart hotspots: wandelingen met bijzondere planten

    hotspots duinen wandeling Bezoek hotspots bloeiende duinen

    Boeken

    Duinen en mensen Voorne

    Aan rijkdom is op Voorne geen gebrek.
    42,50

    Bestel

    Bloeiende duinen

    'Een ‘must-have’ voor planten- en duinliefhebbers.’ (Bionieuws)
    van 29,50 naar 19,50

    Bestel

    Het vroon ontrafeld

    40 jaar waterwinning en natuurherstel in de Middel-en Oostduinen op Goeree

    Bestel

    Duinen en mensen Noordkop & Zwanenwater

    De slankste kuststrook van ons land. Waar duin en dijk vervloeien. Slechts 17,50.

    Bestel

    Duinen en mensen Texel

    De Texelse duinen en kwelders zijn van een betoverende schoonheid. Slechts 9,50

    Bestel

    Niet zonder elkaar

    Beste natuurboek van 2015 en zeer actueel
    nu 9,50 ook als pdf

    Bestel

    Het achterboek: online achtergronden bij Bloeiende duinen

    Aanmelden nieuwsbrief



    Doorzoek alle artikelen

    • https://t.co/GM1sBmaJ1J 15 days ago
    • Duinen en Mensen Voorne De boekpresentatie is op 8 april vanaf 14.30 uur in Cultureel Centrum De Man, Burgemeester… https://t.co/sxtGd4x3m8 15 days ago
    • De hoogste tijd om een nieuwe kustlijn te bouwen https://t.co/SMbSKy4Jx0 via @nrc De droom van baggeraars of definitieve breuk met natuur? over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/z8LOuHxS6x over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/MKj2wPyoUe over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KnLt93 over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KntRKt over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/NHMol9ZqCv over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/GJfzDwligz over a year ago
    • Hotspot Hoek van Holland: nieuwe vallei en groene strand https://t.co/665qaA6IE7 https://t.co/7i5BcbHm7I over a year ago
    • Het verborgen duin https://t.co/N1tYABTHO7 https://t.co/ixXaeJCBIS over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/OIhH95kvbP over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/G8iQPhjqv3 over a year ago
    • Veldonderzoek naar effecten opspuiten zand https://t.co/bLkwZkPmuI over a year ago
    • Hotspot Vuurbaakduin: 10 soorten in beeld https://t.co/itaSWqGOtM over a year ago
    • Nieuwe Hondsbossche duinen…hoe gaat het met de natuur? https://t.co/nljpWc1rWl https://t.co/5nEG3Jxlgo over a year ago
    • Nieuwe Hondsbossche duinen…hoe gaat het met de natuur? https://t.co/nljpWc1rWl https://t.co/GabP5KkEMJ over a year ago
    • Hotspot Nieuwe Hondsbossche duinen en de oude dijk, 10 soorten in beeld https://t.co/iwibrYD3BW https://t.co/uxlVMSBgMf over a year ago
    • Hotspot Nieuwe Hondsbossche duinen en de oude dijk, 10 soorten in beeld https://t.co/iwibrYD3BW https://t.co/tvLtuZtPWD over a year ago
    • Hotspot Vlaggenduin: 10 soorten in beeld https://t.co/jcIxEiKjjI https://t.co/9PatwTug0r over a year ago

    Auteurs

    Auteurs die een verhaal + beeld over een duinthema of over een gebied breed willen verspreiden kunnen contact met de redactie opnemen. Het kan gaan om nieuwe verhalen, maar ook om bestaande artikelen in de vorm van een pdf. De redactie zoekt ook correspondenten: contactpersonen in een bedrijf / instelling of vereniging. Een correspondent kan de redactie van duinenenmensen.nl in contact brengen met een of meer auteurs, of bestaande artikelen aanleveren. Informatie voor auteurs Auteurs van boeken Duinen en mensen en hun bijdrages op deze site

    Duinen en mensen boeken

    Duinen en mensen is een serie boeken over de Nederlandse kust. Cultuur en natuur van het kustlandschap worden gelijkwaardig en veelzijdig beschreven. Met honderden nieuwe kaarten en de laatste stand van wetenschap. Kennemerland (2009), Noordkop en Zwanenwater (2011) en Texel (2013). Bestel
    Deze site is een initiatief van Uitgeverij Natuurmedia, en tot stand gekomen met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds


    KVK nr.: 37075141 - BTW nr.: NL074839743B01 - Adres: Nieuwendijk 2, 3252 LK Goedereede - Tel: 06 51 79 29 79
    Redactie: Rolf Roos, Nico van der Wel,
    Machiel van Wijngaarden, Danny Zuurbier


    Wilt u deze site steunen? Klik hier.

    Ontwerp en ontwikkeling: toomanywords.nl