Duinen-en-mensen-punt-nl-met-payoff
over de site | contact | info auteurs | toegang auteurs

Artikel

30
MRT
2015

Over de bloei van parnassia

Hanneke Waller
Tags : ,
Posted By :
Comments : 2
Parnassia heb ik altijd al prachtig gevonden en dat komt niet alleen omdat het geen alledaagse plant is. Je moet immers naar bijzondere gebieden toe om ze te zien. Het is een plant van vochtige standplaatsen; o.a. duinvalleien. Hij is beschermd en staat op de Rode Lijst als kwetsbaar. De bloemen zijn ook beeldschoon en hebben bijzondere kenmerken.
Naar aanleiding van het bijwonen van een lezing van Rolf Roos en Gerard Oostermeijer op 25-03-2015 in de Hortus van Amsterdam over het boek Niet zonder elkaar, waar de parnassia ook besproken werd (zie onderstaande foto en de link naar pagina 160-161 uit Niet zonder elkaar – bloemen en insecten), heb ik me meer in deze plant verdiept. Gerard vertelde over het vrouwelijke stadium van de bloem en de roze tint die dan vaak midden in de witte bloem aanwezig is. Dat bracht me ertoe eens in mijn foto’s te zoeken of ik dat misschien toevallig had vastgelegd.
kleine-moeraswapenvlieg-Oplodontha-viridula-op-een-parnassiabloem-van-3-dagen-oud-foto-Dirk-Motshagen

Kleine moeraswapenvlieg (Oplodontha viridula) op een parnassiabloem van 3 dagen oud (foto Dirk Motshagen)

Hieronder heb ik getracht de diverse stadia van de bloei (bloeitijd juli-september) in beeld te brengen aan de hand van eigen foto’s van de afgelopen jaren. Daarbij zijn diverse flora’s geraadpleegd, o.a. Heukels’ Flora van Nederland, Veldgids Nederlandse Flora van Henk Eggelte en de Nederlandse Oecologische Flora van Weeda.
A_2009_07_26_087x_Parnassia[2]

2. Stichtse Brug, 26 juli 2009. Foto: Hanneke Waller

Bovenstaande foto is genomen bij de Stichtse Brug, een met duinzand opgespoten gebied langs de A27 bij Huizen. Een verse bloem met 5 witte kroonbladen van 1-2 cm lang. In dit stadium is de bloem mannelijk, d.w.z. stempels zijn nog verborgen. Hij heeft 5 meeldraden, met stevige witte helmdraden, maar ze zijn nog niet ontvouwen.
B_2009_07_26_127_Parnassia[2]

3. Stichtse Brug, 26 juli 2009. Foto: Hanneke Waller

Hierboven nog een foto van bij de Stichtse Brug, 26-07-2009. De kroonbladen hebben bleek geelgroene, doorschijnende aderen. Er zijn ook 5 geelgroene, onvruchtbare, vervormde meeldraden, de staminodia, met een rij gesteelde klieren langs de rand. Deze lokken insecten, maar de insecten worden gefopt: daar valt niets te vinden. De staminodia staan tussen de 5 meeldraden.
C_20120718_099_Parnassia[2]

4. Klarenbeek, 18 juli 2012. Foto: Hanneke Waller

De foto hierboven is uit natuurgebied Klarenbeek, Amsterdam-Z.O., genomen op 18-07-2012. Een tussenstadium, met 2 ontvouwen meeldraden en het middenstuk licht roze verkleurd. Elke dag komt er 1 meeldraad omhoog, in een vaste volgorde. Ze buigen na rijpheid naar buiten en verliezen de helmknop.
D_20130727_042_Parnassia[2]

5. Kennemerstrand, 27 juli 2013. Foto: Hanneke Waller

Kennemerstrand, IJmuiden, genomen op 27-07-2013. Een ander tussenstadium: bijna alle 5 meeldraden ontvouwen en het middenstuk nog iets meer roze. Pas als alle meeldraden hun stuifmeel hebben afgegeven, wordt de bloem vrouwelijk.
E_20130727_043_Parnassia[2]

6. Kennemerstrand, 27 juli 2013. Foto: Hanneke Waller

Nogmaals Kennemerstrand, IJmuiden. Een wat oudere bloem. Alle helmdraden staan naar buiten. Alle helmknoppen zijn afgevallen. Uit het roze middenstuk steekt iets omhoog: de 4 zittende stempels zijn zichtbaar. In dit stadium is de bloem vrouwelijk. De bloem heeft een bovenstandig vruchtbeginsel, onderaan 4-hokkig, bovenaan 1-hokkig. De schotten tussen de hokken lopen niet tot bovenaan door.
F_2009_07_26_134x_Parnassia[2]

7. Stichtse Brug, 26 juli 2009. Foto: Hanneke Waller

Hierboven zijn we weer bij de Stichtse Brug, 26-07-2009. Uitgebloeide bloem (rechts), waarvan de kroonbladen reeds zijn afgevallen. De 5 kelkbladen zijn er nog. De stempels hebben een andere kleur gekregen. Het roze middenstuk is groen geworden.
G_20140829_160x_Parnassia_(vrucht)[2]

8. Reddingsbootvallei, 29 augustus 2014. Foto: Hanneke Waller

Als laatste naar de Reddingsbootvallei, Terschelling, genomen op 29-08-2014. Een uitgebloeide bloem die bruin en verdroogd is: dit is de vrucht. Aan de bovenkant 4 naar buiten buigende delen. De kelkbladen en gesteelde klieren zijn nog herkenbaar. De vrucht is een doosvrucht. Hij gaat met 4 kleppen open en bevat stoffijne zaden, die door de wind worden verspreid.
Ten slotte nog een link naar een prachtige tekening van Soortenbank, eigenlijk een soort digitale Heukels’ Flora.
Zoals eerder gezegd, heb ik de parnassia altijd al prachtig gevonden, maar dat geldt nu nog des te meer!

Gerelateerde artikelen:

  1. Damlanderpolder, bijna 25 jaar polderhei
  2. De Zeeradijs ook langs de Nederlandse kust
  3. Het mosbloempje (Crassulla tillaea) houdt op Terschelling van rode straatklinkers, maar niet van kalk.
About the Author

  1. Pingback: Duinen en mensen » Gered uit archieven en laden, mei 2015

  2. Ruud Vlek 26 januari, 2020 at 16:04 Reply

    Beste Hanneke,

    kan Parnassia ook eerder in het seizoen al bloemen tonen? Ik heb een zeer oude foto uit 1903 van een broedende Griel met Parnassia, die ik zou willen dateren op grond van de bloei-periode van Parnassia

    Ruud Vlek
    Amsterdam

Leave a Reply

*

Overzichtskaart hotspots: wandelingen met bijzondere planten

hotspots duinen wandeling
Bezoek hotspots
bloeiende duinen

Actueel

Het vroon ontrafeld – veertig jaar waterwinning en natuurbeheer in de Middel- en Oostduinen op Goeree; voorpublicatie

Dagvlindermonitoring op Voorne-Putten en Rozenburg

Boeken

Bloeiende duinen

'Een ‘must-have’ voor planten- en duinliefhebbers.’ (Bionieuws)
39,50/leden 29,50

Bestel

Noordkop & Zwanenwater

De slankste kuststrook van ons land. Waar duin en dijk vervloeien. AANBIEDING nu slechts 17,50.

Bestel

Texel

De Texelse duinen en kwelders zijn van een betoverende schoonheid. AANBIEDING nu slechts 19,50

Bestel

Niet zonder elkaar

Beste natuurboek van 2015 en zeer actueel
24,50 ook als pdf

Bestel

Het achterboek: online achtergronden bij Bloeiende duinen



Auteurs

Auteurs die een verhaal + beeld over een duinthema of over een gebied breed willen verspreiden kunnen contact met de redactie opnemen. Het kan gaan om nieuwe verhalen, maar ook om bestaande artikelen in de vorm van een pdf.

De redactie zoekt ook correspondenten: contactpersonen in een bedrijf / instelling of vereniging. Een correspondent kan de redactie van duinenenmensen.nl in contact brengen met een of meer auteurs, of bestaande artikelen aanleveren.

Informatie voor auteurs

Auteurs van boeken Duinen en mensen en hun bijdrages op deze site

Duinen en mensen boeken

Duinen en mensen is een serie boeken over de Nederlandse kust. Cultuur en natuur van het kustlandschap worden gelijkwaardig en veelzijdig beschreven. Met honderden nieuwe kaarten en de laatste stand van wetenschap. Kennemerland (2009), Noordkop en Zwanenwater (2011) en Texel (2013).

Bestel

Deze site is een initiatief van Uitgeverij Natuurmedia, en tot stand gekomen met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds


KVK nr.: 37075141 - BTW nr.: NL074839743B01 - Adres: Markenplein 4 1011 MV Amsterdam - Tel: 06 51 79 29 79
Redactie: Rolf Roos, Nico van der Wel, Machiel van Wijngaarden

Wilt u deze site steunen? Klik hier.

Ontwerp en ontwikkeling: toomanywords.nl