over de site | contact | info auteurs | toegang auteurs
  • Home
  • Nieuws
  • Thema’s
    • Ontstaan van de kust
      • Duinen als zeewering
      • Klimaat en duinen
    • Archeologie
    • Zeedorpen
    • Jacht
    • Duinlandbouw
    • Cartografie
    • Veldnamen
    • Militaire kustverdediging
    • Waterwinning
    • Natuur en landschap
      • Flora en vegetatie
      • Fauna
      • Bos
      • Natuurbeheer
    • Strand
    • Recreatie
    • Beeldende kunst
  • Gebieden
    • Zeeland
    • Zuid-Hollandse eilanden
    • Zuid-Hollandse vasteland
    • Zuid-Kennemerland
      • Amsterdamse Waterleidingduinen
      • Nationaal Park Zuid-Kennemerland
      • Kennemerstrand
    • Noord-Kennemerland
      • Wijk aan Zee
      • Noordhollands Duinreservaat
      • Bergen
      • Schoorlse Duinen
    • Noordkop
      • Camperduin-Petten
      • Zwanenwater
      • Zijpe- en Hazepolder
      • Callantsoog
      • Noordduinen
      • Den Helder
    • Texel
      • Zuidpunt van Texel
      • Duinen bij Den Hoorn
      • Duinen bij De Koog
      • Ten noorden van De Koog
    • Vlieland
    • Terschelling
    • Ameland
    • Schiermonnikoog
    • Rottumerplaat / Rottumeroog
  • Landschapselementen
    • Eendenkooien
    • Landgoederen
    • Wegen en paden
    • Kanalen
    • Stuifdijken
    • Agrarisch
    • Militair
    • Heemtuinen
    • Recreatief
  • Portretten
  • Onderzoek
  • Hotspots
  • Natuurmedia
rss

Artikel

22
MRT
2023

Duinen en mensen Voorne: natuurgeluk en landschapsverdriet

Duinen en mensen Voorne
Tags : nieuws, persberichtVoorne
Posted By : Rolf Roos
Comments : 0

(persbericht algemeen embargo tot 8 april 2023) 

‘Duinen en Mensen Voorne’ biedt met honderden kaarten en foto’s van vroeger en nu, een nieuw verhaal over het grote en rijke duingebied van Voorne. Ook deze duinen blijken eigenlijk een cultuurlandschap te zijn, met grote natuurlijke rijkdommen. Tegelijkertijd is het een verhaal over een kwetsbaar stuk kustnatuur in een ongekend industriële en grootschalige omgeving: Europoort, Deltawerken, Maasvlakte(s), windmolens etc. De soortenrijkdom is niettemin buitengewoon hoog, dankzij de kleinschalige en zeer jonge geologie, de geleidelijke ontstaansgeschiedenis, vocht en een kalkrijke bodem. Naast grondige beschrijvingen biedt het boek ook vier stevige wandelingen dwars door de natuur en de geschiedenis. Een documentaire op papier.

Hardcover –  23 bij 31 cm – 208 pag. – ISBN 9789082433685 – verkrijgbaar via Uitgeverij Natuurmedia; mail

Ansichtkaart duinhuisje Rockanje 1939. Collectie Frans Beekman

Cultuur

De rijkdom van Voorne zit allereerst in de cultuurhistorie. Die begint met het grootgrondbezit van de Heren en Vrouwen van Voorne en later de graven van Holland. De verwevenheid tussen deels nog zichtbare middeleeuwse dijken langs de binnenduinrand en de vorming van het duinlandschap daarachter is groot, bijvoorbeeld bij de bijna uit oog en hart verdwenen Pietersdijk. Een middeleeuws en in  1903 gerooid hakhoutbos, het Berkenrijs, wordt voor het eerst beschreven.

De Voornse duinen zijn ook een 17e-, 18e en 19e-eeuws cultuurlandschap met duinlandjes en duinhuisjes, landgoederen, afzandingen, allerlei ingrepen in de zeereep (door het waterschap) en sporen van de oorlog.

De duinen hadden rond 1900 één eigenaar maar zijn verbrokkeld geraakt, met twee grote eigenaren een aantal kleinere. Historisch gezien bleef het huidige natuurgebied behouden door achtereenvolgens een schenking van een Rotterdamse havenondernemer aan Natuurmonumenten, de weerstand van het waterschap tegen exploitatie van de overige duinterreinen en de beperkte mogelijkheid van drinkwaterwinning. Een zeer oud binnenduin, onderdeel van de Heveringen,  bleef behouden doordat het een tijdlang golfterrein was.

Dorpsuitbreidingen en recreatie weerspiegelen de aantrekkingskracht van deze kust maar leidden ook tot verstening van de binnenduinrand. Deltawerken en havenaanleg hebben de kust zeer ingrijpend veranderd. De Nieuwe Waterweg van 1876 echoot bijvoorbeeld na in kustaangroei tussen 1916 en 1934. En daarna kwamen vanaf 1950 de echt grote klappen waardoor Oostvoorne steeds verder van zee kwam te liggen. De nog steeds rijke natuur huist in een soms verdrietig stemmend landschap dat met kunst- en vliegwerk overeind wordt gehouden.

Lepelaars Quackjeswater; foto Robert Roode

Natuur

Natuurlijke processen die zich moesten voegen naar vele cultuurinvloeden hebben geleid tot een van de rijkste natuurgebieden van ons land. Voorne is het rijkste duingebied met 135 soorten broedvogels, meer dan 1000 wilde bloemen en o.a. ook een ongekend rijke kever- en slakkenfauna. Voor de kust liggen zeer slibrijke wadachtige gebieden met vele wadvogels. De eens beroemde grote open wateren van het Breede Water en het Quackjeswater zijn vermest door de broedkolonies van lepelaars en aalscholvers. Nachtegalen, zangers van het middenduin,  zingen hier tot in de zeereep.

Ondanks de dominante ‘verhouting’ – Voorne is het bosrijkste duin van ons land – weten de meeste soorten van vochtige duinen zich staande te houden. De struwelen met meidoorn, wegedoorn en wilde rozen zijn de fraaiste van Europa. Verliezen zijn er bij open duinen en bloemrijke duingraslanden: van de bedreigde Rode Lijstsoorten worden er nu minder aangetroffen dan voor 2000.

De natuurlijke verjonging van dit duinlandschap staat vrijwel stil, o.a. door de gesloten zeereep en de verminderde zoute zeewind. Alleen met weloverwogen herstelplannen kunnen beheerders verder dichtgroeien tegenhouden, en zo het behoud van soorten van open duinen deels garanderen. Dit lijkt ten dele te lukken voor de flora en enkele vogelsoorten, maar voor vlinders en zandhagedis is het nog droefenis troef.

Hoogleraar Menno Schilthuizen groeide er op tot bioloog en keerde onlangs terug. Hij inventariseert er momenteel de keverfauna en vergelijkt die met de soortenlijsten die hij al scholier noteerde. “Het gebied nog steeds superrijk aan soorten, zegt hij. “maar de kevers van schrale open terreinen zijn verdwenen, terwijl talloze zuidelijke en oostelijke soorten nieuw zijn verschenen.”

De vraag wat hier natuurlijk is en wat niet, bespreken we in een analyse van de vele honderden exotische planten die in dit duinlandschap zijn gearriveerd.

In het boek krijgen drie kernwaarden voor een blijvend rijk landschap handen en voeten: natuurlijkheid, goed beheer en toetsen – ofwel: onderzoek doen én openbaar maken, zoals vroeger door het, helaas verdwenen, biologisch station Weevers’ Duin.

  • Alle persberichten
  • Over de reeks Duinen en mensen (pdf)
  • Nieuws over Duinen en mensen Voorne

Inlichtingen bij enkele mede-auteurs

  • Algemeen, landgoederen en flora: Rolf Roos
  • Geologie: Bert van der Valk
  • Historie (bezit, gebruik, waterschap en duinlandbouw): Nico van der Wel
  • Historie (recreatie en dorpsuitbreiding): Bob Benschop
  • Voornse flora vergeleken met andere duingebieden: Adrie van Heerden
  • Struwelen: Bert Maes
  • Kevers: Menno Schilthuizen
  • Bijen: Linde Slikboer
  • Slakken: Tello Neckheim
  • Vogels & vlinders: Theo Briggeman

Beschikbaar beeld voor recensies over Duinen en mensen Voorne; copyright voor andere toepassingen: zie genoemde fotografen

  • Cover boek
  • Lepelaars op nest
  • Lepelaars vlucht
  • Vochtige duinvalleien in de winter
  • Struweel met wandelaar
  • Ansichtkaart 1939 duinhuisje
  • Voorne uitkijk A.J.Bootpad panorama richting Maasvlakte en slikken
  • Keizersmantel
  • Goudvink
  • Muggenorchis
  • MoeraswespenorchisAlle berichten kennen een embargo met een datum: tot die dag krijgt u ze in het vertrouwen dat u er niet over publiceert voor die datum. Veel dank.

Gerelateerde artikelen:

  1. Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 1: broedvogels
  2. Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 4: rijke collectie dubbelbeelden toont veranderingen duinlandschap Voorne
  3. Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 5: Waarom liggen er dijken aan de binnenduinrand tot in het duin?
About the Author

Social Share

    Leave a Reply Reactie annuleren

    *
    *

    Digitale documentatie duinen Voorne

    Overzichtskaart hotspots: wandelingen met bijzondere planten

    hotspots duinen wandeling Bezoek hotspots bloeiende duinen

    Boeken

    Duinen en mensen Voorne

    Aan rijkdom is op Voorne geen gebrek.
    42,50

    Bestel

    Bloeiende duinen

    'Een ‘must-have’ voor planten- en duinliefhebbers.’ (Bionieuws)
    van 29,50 naar 19,50

    Bestel

    Het vroon ontrafeld

    40 jaar waterwinning en natuurherstel in de Middel-en Oostduinen op Goeree

    Bestel

    Duinen en mensen Noordkop & Zwanenwater

    De slankste kuststrook van ons land. Waar duin en dijk vervloeien. Slechts 17,50.

    Bestel

    Duinen en mensen Texel

    De Texelse duinen en kwelders zijn van een betoverende schoonheid. Slechts 9,50

    Bestel

    Niet zonder elkaar

    Beste natuurboek van 2015 en zeer actueel
    nu 9,50 ook als pdf

    Bestel

    Het achterboek: online achtergronden bij Bloeiende duinen

    Aanmelden nieuwsbrief



    Doorzoek alle artikelen

    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 8. Voornse flora: rijker dan dit is er niet in ons land. (een foto van kle… https://t.co/7TdiogOCGl yesterday
    • Voorne; persbericht nr. 7: Kustlandschap in één hand naar grote en kleine brokken: natuurgebied, bebouwing of landg… https://t.co/esyyLyFaE2 2 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 6: de Heveringen als oudste duinkern https://t.co/55PV2rSVW3 https://t.co/TMkMrqYtaC 3 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 5: Waarom liggen er dijken aan de binnenduinrand tot in het duin?… https://t.co/My2h4jamE4 4 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 4: rijke collectie dubbelbeelden toont veranderingen duinlandschap Voorne… https://t.co/ORcvQ1d5D5 5 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr.3: het oeroude Berkenrijs bestaat nog steeds. https://t.co/P4HnewD7di https://t.co/rNOhlwn3ie 6 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 2: nieuw onderzoek onthult unieke geologie van de kust van Voorne… https://t.co/kdcBkkrAL2 7 days ago
    • Voorne behoort met 135 soorten broedvogels tot de vogelrijkste gebieden van Nederland, veel rijker dan de vasteland… https://t.co/yKa3KEpqO2 8 days ago
    • https://t.co/GM1sBmaJ1J 24 days ago
    • Duinen en Mensen Voorne De boekpresentatie is op 8 april vanaf 14.30 uur in Cultureel Centrum De Man, Burgemeester… https://t.co/sxtGd4x3m8 24 days ago
    • De hoogste tijd om een nieuwe kustlijn te bouwen https://t.co/SMbSKy4Jx0 via @nrc De droom van baggeraars of definitieve breuk met natuur? over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/z8LOuHxS6x over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/MKj2wPyoUe over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KnLt93 over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KntRKt over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/NHMol9ZqCv over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/GJfzDwligz over a year ago
    • Hotspot Hoek van Holland: nieuwe vallei en groene strand https://t.co/665qaA6IE7 https://t.co/7i5BcbHm7I over a year ago
    • Het verborgen duin https://t.co/N1tYABTHO7 https://t.co/ixXaeJCBIS over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/OIhH95kvbP over a year ago

    Auteurs

    Auteurs die een verhaal + beeld over een duinthema of over een gebied breed willen verspreiden kunnen contact met de redactie opnemen. Het kan gaan om nieuwe verhalen, maar ook om bestaande artikelen in de vorm van een pdf. De redactie zoekt ook correspondenten: contactpersonen in een bedrijf / instelling of vereniging. Een correspondent kan de redactie van duinenenmensen.nl in contact brengen met een of meer auteurs, of bestaande artikelen aanleveren. Informatie voor auteurs Auteurs van boeken Duinen en mensen en hun bijdrages op deze site

    Duinen en mensen boeken

    Duinen en mensen is een serie boeken over de Nederlandse kust. Cultuur en natuur van het kustlandschap worden gelijkwaardig en veelzijdig beschreven. Met honderden nieuwe kaarten en de laatste stand van wetenschap. Kennemerland (2009), Noordkop en Zwanenwater (2011) en Texel (2013). Bestel
    Deze site is een initiatief van Uitgeverij Natuurmedia, en tot stand gekomen met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds


    KVK nr.: 37075141 - BTW nr.: NL074839743B01 - Adres: Nieuwendijk 2, 3252 LK Goedereede - Tel: 06 51 79 29 79
    Redactie: Rolf Roos, Nico van der Wel,
    Machiel van Wijngaarden, Danny Zuurbier


    Wilt u deze site steunen? Klik hier.

    Ontwerp en ontwikkeling: toomanywords.nl