Rond 1900 was het was het hele duin van Voorne in eigendom bij één eigenaar, Wiliam Smith. Nu, ruim een eeuw later, is het versnipperd. Er zijn er twee grote eigenaren, Natuurmonumenten en Zuid-Hollands Landschap, en een tiental kleinere waaronder de gemeente en het waterschap. Ook het beleid is versnipperd.

William Smith was een Rotterdamse havenondernemer die de duinen van Voorne mede had gekocht om er te kunnen jagen en bouwde jachthuis Olaertsduyn dat hij inclusief personeel aan jachtvrienden verhuurde. In 1903 bracht hij het hele duingebied onder in een ‘exploitatiemaatschappij’, de NV Voorne’s Duin. Tot 1915 ondernam dit bedrijf een grootscheepse poging tot land- en tuinbouw in de duinen. Dat mislukte volledig, waarna men tot de oorlog duinterreinen nabij Rockanje en Oostvoorne poogde te ontwikkelen voor nieuwe landgoederen, villabouw en recreatie. Dit stuitte op grote weerstand bij het toenmalige Hoogheemraadschap van Voorne, dat vreesde voor de kustveiligheid. Dit bleek de redding van veel duinterreinen maar maar delen gingen in de verkoop voor villabouw.

Vooral na de oorlog ‘versteende’ de binnenduinrand op veel plekken en verdween de kleinschalige landbouw. In de oude binnenduinen van de Heveringen werden naast villa’s, campings en maneges e.d. ook woonwijken gebouwd, o.a. de Waranda op de plek van een oude eendenkooi (Oostvoorne).

De landgoederen aan de binnenduinrand, van Mildenburg tot bij Rockanje, kennen vaak geen duidelijk beheer t.a.v. cultuurhistorie en toegestane recreatie. Ze zijn rijk aan stinzeplanten waaronder bijzondere bloemen als bolletjeskers en bosgeelster, en aan vogels van ouder bos zoals bosuil en boomklever. Ook groeien er vele paddenstoelen.

Natuurgebieden

Met Natuurmonumenten (vanaf 1927) en het Zuid-Hollands Landschap (1957) deden natuurorganisaties hun intrede op Voorne, en zij beheren nu het grootste deel van het duingebied. Een tiental andere eigenaren beheert (en bewoont) kleinere duinterreinen tot ca 30 hectare groot.

De provincie is verantwoordelijk voor het natuurbeleid en het waterschap voor de zeewering, afstandelijk en onzichtbaar. Voor de oorlog had het toenmalige Hoogheemraadschap van Voorne opvallend genoeg juist veel invloed, denk aan het beperken van beweiding en van afgraven en bebouwing, en het vastleggen van de duinen. Als beheerder van de zeereep heeft het waterschap nog maar weinig ruimte gemaakt voor verstuiving, die essentieel is voor natuurlijke verjonging van het duinlandschap.

Het beleid voor de duin- en kuststrook van Voorne is versnipperd: Natura 2000, natuurschoonwet (de landgoederen), beschermd dorpsgezicht (voor de cultuurhistorie), waterschapsbeleid (zeereep, peilbeheer) en langs de binnenduinrand gemeentelijke bestemmingsplannen. Wil de regisseur zich melden?  Is na de beknelling door de havenwerken van Rotterdam een liefdevolle omarming door de grote stadse broer mogelijk?

Meer inlichtingen: mail Nico van der Wel of per telefoon 06 34995565

Passage uit boek Duinen en mensen Voorne over Landgoed Olaerstduyn, begin 20e eeuw ontworpen als jachthuis van William Smith met tuinaanleg van Leonard Springer.

Passage uit boek Duinen en mensen Voorne over het mislukte landbouwbedrijf van de NV Voorne’s Duin

Meer nieuws over het boek Duinen en mensen Voorne vindt u hier.