over de site | contact | info auteurs | toegang auteurs
  • Home
  • Nieuws
  • Thema’s
    • Ontstaan van de kust
      • Duinen als zeewering
      • Klimaat en duinen
    • Archeologie
    • Zeedorpen
    • Jacht
    • Duinlandbouw
    • Cartografie
    • Veldnamen
    • Militaire kustverdediging
    • Waterwinning
    • Natuur en landschap
      • Flora en vegetatie
      • Fauna
      • Bos
      • Natuurbeheer
    • Strand
    • Recreatie
    • Beeldende kunst
  • Gebieden
    • Zeeland
    • Zuid-Hollandse eilanden
    • Zuid-Hollandse vasteland
    • Zuid-Kennemerland
      • Amsterdamse Waterleidingduinen
      • Nationaal Park Zuid-Kennemerland
      • Kennemerstrand
    • Noord-Kennemerland
      • Wijk aan Zee
      • Noordhollands Duinreservaat
      • Bergen
      • Schoorlse Duinen
    • Noordkop
      • Camperduin-Petten
      • Zwanenwater
      • Zijpe- en Hazepolder
      • Callantsoog
      • Noordduinen
      • Den Helder
    • Texel
      • Zuidpunt van Texel
      • Duinen bij Den Hoorn
      • Duinen bij De Koog
      • Ten noorden van De Koog
    • Vlieland
    • Terschelling
    • Ameland
    • Schiermonnikoog
    • Rottumerplaat / Rottumeroog
  • Landschapselementen
    • Eendenkooien
    • Landgoederen
    • Wegen en paden
    • Kanalen
    • Stuifdijken
    • Agrarisch
    • Militair
    • Heemtuinen
    • Recreatief
  • Portretten
  • Onderzoek
  • Hotspots
  • Natuurmedia
rss

Artikel

30
MEI
2022

Flora onderzoek Heveringen 9 juli 2022 (nabij Spartelvijver)

Duinen en mensen Voorne
Posted By : Rolf Roos
Comments : 0

(verslag) Rolf Roos m.m.v. Erik Ketting en Dick van der Laan

Meewerkenden:  Herma & Nico Enthoven, Henk Gazan, Theo Hagedoorn,  Erik Ketting, Ineke Kuijs, Dick van der Laan,  Aletta de Ruiter,  Rolf Roos & Willemien Troelstra

Voor: Het Zuid-Hollands Landschap

Korte omschrijving

Om een goede indruk te krijgen van de huidige terreinkwaliteit werd kortdurend (1 middag) met veel floristen tegelijk het terrein HEV8  (zie kaartje, 1,5 ha) geïnventariseerd. Ruwweg omvat het 70%  droog duingrasland, 20% bos en bosrand en 10% water en vochtig terrein. Hoewel het terrein ogenschijnlijk ‘saai’ oogt zijn er diverse botanische bijzonderheden van deze vroeger door konijnen begraasde Heveringen. De recreatiedruk is hoog: paden en kommen zijn kaal dan wel licht verruigd. De soortenrijkdom met ruim  140 soorten is redelijk (in de zestiger jaren ging het voor de hele Heveringen om 186 soorten) en kent een aantal botanische smaakmakers die we per biotoop bespreken. De Rode Lijstsoorten die in 2022 werden aangetroffen: stijve en rode ogentroost en voorjaarzegge.

Stijve ogentroost

Voorjaarszegge, foto Ronald van Wijk

Methode

Op 9 juli 2022 op 21 mei werd de flora van bovenstaand terreindeel grondig  (alle soorten, hele gebied doorkruist) door 10 man/vrouw onderzocht, in die zin dat duingraslanden de meeste aandacht kregen en bos en bosrand slechts zijdelings. Bij de Spartelvijver werd zowel het water/oever als het vochtige grasland aan de zuid en noordoostzijde onderzocht.

Er werd een complete soortenlijst van hogere planten gemaakt en soorten zijn met aantalsschattingen ingevoerd in iOBS en zo beschikbaar in de ZHL database; deze data zijn samengevoegd naar een eenvoudiger schaal per deelbiotoop (Tansley-schaal: r, o, f, ,a, (c)d voor schaars, af en toe, frequent, abundant en (co)dominant. Zie de bijgevoegde tabel: een soortenlijst van drie biotopen: vochtig terrein nabij vijver (uit de jaren ’60) , bos en bosrand, droge duingrasland.

Hazenpootje, een klaversoort van droge duingraslanden

Duingrasland

Het beeld in de duingraslanden is  van een matig schraal,  redelijk hoog opgaand hooiland met reukgras en gewoon struisgras als abundante soorten, maar ook met regelmatig veel duinroosjes die op Voorne kenmerkend lijken voor de oude(re) duinen met gedeeltelijke ontkalking van de bovenlaag.  Regelmatig staan er de meer voedselrijkdom indicerende soorten glanshaver en gestreepte witbol, lokaal ook kamgras en Engels raaigras. Duinriet en buntgras alleen heel lokaal. Het geheel maakte geen bloemrijke indruk. Duingraslandsoorten als liggende klaver, geel walstro, gewone rolklaver en schermhavikskruid (nog niet bloeiend) werden slechts mondjesmaat gevonden. Bijzondere soorten als stijve ogentroost, rode ogentroost en voorjaarzegge slechts op een enkele vindplaats. Juist deze laatste soorten (die met tandjesgras in het traject van net vochtige duingraslanden voorkomen) laten zien dat de vochtsituatie suboptimaal is voor deze soorten en dat waar mogelijk ZHL omringende duinrellen zou moeten verondiepen dan wel amoveren.

Regelmatig voorkomen van brem en tandjesgras wijzen op ontkalking maar soorten van echt kalkloze duinen als vroege haver, zandblauwtje of klein tasjeskruid werden niet aangetroffen. Het voorkomen van pijpenstrootje, dopheide en struikheide op de Heveringen is van decennia geleden.

In een terreindeel in het NW is het wat kalkrijker met o.a. meer geel walstro, grote tijm en zachte haver. In 2021 is hier ook gestreepte klaver gevonden die we in 2022 niet troffen.

Regulier hooilandbeheer met laat maaien en afvoeren is prima maar late nabeweiding met schapen zou heel goed kunnen uitpakken.

Naast verbetering van waterhuishouding is vermindering beschaduwing/ bladinwaai door deels terugsnoeien en opkronen van bosranden essentieel. Stikstof komt niet alleen van buiten maar ook van binnen het graslandsysteem!

De recente bestrijding van Japanse duizendknoop bij de entree Berkenrijsweg was in die zin effectief dat het  kaal was en er mogelijk geen uitbreiding plaatsvindt.

Bos- en bosrand

Zoals gezegd is bos niet grondig onderzocht: het is matig voedselrijk (zevenblad, brandnetel, look zonder look) met naast veel zomereik zowel soorten van kalkrijke bodem (meidoorn, kardinaalsmuts) als van ontkalkte bodems (kamperfoelie, hulst,  lijsterbes, Amerikaanse vogelkers). De aangetroffen verjonging met o.a. esdoorn en beuk laat de tendens naar hoger opgaand bos zien. Het advies is om een deel  van de hoge bomen te verwijderen en bosranden terug te zetten en/of op te kronen, maar wel met lichte middelen want sterke verstoring zal verruiging en verbraming in de hand werken. Daarna opnemen bosranden (mogelijk worden het bloemrijke zomen) in maaibeheer als hooiland. Bosschages blijven wel  gehandhaafde het oog op lokaal draagvlak, vogels en vlinders. Amerikaanse vogelkers en esdoorn handmatig verwijderen!

Rond de Spartelvijver

In het matig voedselrijke water werd hoge cyperzegge aangetroffen en ook, als nieuwkomer, de in duingebieden beslist zeldzame grote boterbloem. In de vochtige graslanden troffen we aardige accenten als borstelbies, bosorchis en gevlekte rietorchis aan.

Teneinde weer iets van de floristische grandeur van de Heveringen terug te krijgen dient het hooilandbeheer te worden  doorgezet

Om de resultaten van het beheer te kunnen beoordelen is het gewenst de evaluatie als deze eens in de twee à drie jaar te herhalen.

Tabel soortenlijst Heveringen deelgebied HEV8, 2022

species name scientific name  totaal met Tansley vochtige delen spartelvijver bos& bosrand droge duingraslanden
Akkerwinde Convolvulus arvensis r ja
Amerikaans krentenboompje Amelanchier lamarckii r ja
Amerikaanse vogelkers Prunus serotina f ja
Bermzuring Rumex x pratensis (R. crispus x obtusifolius) r ja
Beuk Fagus sylvatica r ja
Bittere wilg Salix purpurea r ja
Borstelbies Isolepis setacea r ja
Bosorchis Dactylorhiza fuchsii o ja
Brem Cytisus scoparius o ja
Buntgras Corynephorus canescens o ja
Dagkoekoeksbloem Silene dioica o ja
Dauwbraam Rubus caesius o ja
Duinriet Calamagrostis epigejos o ja
Duinroos Rosa spinosissima a ja
Duizendblad Achillea millefolium f ja
Eenstijlige meidoorn Crataegus monogyna f ja ja
Egelboterbloem Ranunculus flammula o ja
Engels raaigras Lolium perenne f ja
Es Fraxinus excelsior o Ja
Fijn schapengras Festuca filiformis f ja
Fioringras Agrostis stolonifera o ja
Fluitenkruid Anthriscus sylvestris o ja ja
Geel nagelkruid Geum urbanum f ja
Geel walstro Galium verum o ja
Gele lis Iris pseudacorus o ja
Gele morgenster Tragopogon pratensis r ja
Geoorde wilg Salix aurita r ja
Geplooide stokbraam Rubus plicatus r ja
Gestreepte witbol Holcus lanatus a ja
Gevlekte rietorchis Dactylorhiza praetermissa subsp. Junialis o ja
Gewone brunel Prunella vulgaris f ja
Gewone esdoorn Acer pseudoplatanus f ja
Gewone glanshaver Arrhenatherum elatius subsp. elatius f ja
Gewone hoornbloem Cerastium fontanum o ja
Gewone rolklaver Lotus corniculatus o ja
Gewone veldbies Luzula campestris f ja
Gewone waterbies Eleocharis palustris o ja
Gewone waternavel Hydrocotyle vulgaris o ja
Gewoon biggenkruid Hypochaeris radicata f ja
Gewoon reukgras Anthoxanthum odoratum a ja
Gewoon struisgras Agrostis capillaris a ja
Gewoon timoteegras Phleum pratense f ja
Greppelrus Juncus bufonius o ja
Grote boterbloem Ranunculus lingua r ja
Grote brandnetel Urtica dioica r ja
Grote kattenstaart Lythrum salicaria o ja
Grote ratelaar Rhinanthus angustifolius f ja
Grote tijm Thymus pulegioides o ja
Grote waterweegbree Alisma plantago-aquatica f ja
Grote wederik Lysimachia vulgaris f ja
Haagwinde Convolvulus sepium f ja
Harig wilgenroosje Epilobium hirsutum f ja
Hazelaar Corylus avellana o ja
Hazenpootje Trifolium arvense o ja
Heen Bolboschoenus maritimus o ja
Heermoes Equisetum arvense o ja
Hoge cyperzegge Carex pseudocyperus o ja
Hondsdraf Glechoma hederacea f ja
Hondsroos groep Rosa Subsec. Caninae r ja
Hulst Ilex aquifolium o ja
Iep spec. Ulmus spec. o ja
IJle dravik Anisantha sterilis f ja
Jakobskruiskruid Jacobaea vulgaris f ja
Kamgras Cynosurus cristatus o ja
Kleefkruid Galium aparine o ja
Klein streepzaad Crepis capillaris f ja
Kleine klaver Trifolium dubium o ja
Kleine lisdodde Typha angustifolia o ja
Klimop Hedera helix o ja
Kluwenzuring Rumex conglomeratus o ja
Koninginnekruid spec. Eupatorium spec. f ja
Kraailook Allium vineale f ja
Kromhals Anchusa arvensis r ja
Kropaar Dactylis glomerata f ja
Kruidkers spec. Lepidium spec. o ja
Kruipende boterbloem Ranunculus repens f ja
Kruipwilg Salix repens r ja
Krulzuring Rumex crispus r ja
Lidsteng Hippuris vulgaris f ja
Liggende klaver Trifolium campestre o ja
Look-zonder-look Alliaria petiolata o ja
Madeliefje Bellis perennis o ja
Moerasvergeet-mij-nietje Myosotis scorpioides o ja
Moeraswalstro Galium palustre r ja
Muizenoor Pilosella officinarum f ja
Paardenbloem Taraxacum officinale s.l. (incl. all sec.) f ja
Pitrus Juncus effusus o ja
Platte rus Juncus compressus o ja
Riet Phragmites australis a ja
Rietzwenkgras Schedonorus arundinaceus o ja
Robertskruid Geranium robertianum f ja
Rode klaver Trifolium pratense o ja
Rode ogentroost Odontites vernus r ja
Rode waterereprijs Veronica catenata o ja
Rood zwenkgras Festuca rubra f ja
Ruige zegge Carex hirta o ja
Ruw beemdgras Poa trivialis f ja
Ruw walstro Galium uliginosum o ja
Ruwe bies Schoenoplectus tabernaemontani o ja
Schapenzuring Rumex acetosella o ja
Schermhavikskruid Hieracium umbellatum f ja
Scherpe boterbloem Ranunculus acris o ja
Sint-Janskruid Hypericum perforatum o ja
Slanke waterkers Nasturtium microphyllum o ja
Smalle weegbree Plantago lanceolata f ja
Stijve ogentroost Euphrasia stricta s.l. r ja
Tandjesgras Danthonia decumbens f ja
Taxus Taxus baccata r ja
Tengere rus Juncus tenuis o ja
Veenwortel Persicaria amphibia o ja
Veldbeemdgras Poa pratensis f ja
Veldzuring Rumex acetosa o ja
Vergeten wikke Vicia sativa subsp. segetalis r ja
Vijfvingerkruid Potentilla reptans o ja
Viltige basterdwederik Epilobium parviflorum o ja
Vogelwikke Vicia cracca o ja
Voorjaarszegge Carex caryophyllea r ja
Watermunt Mentha aquatica f ja
Waterpunge Samolus valerandi o ja
Wegedoorn Rhamnus cathartica o ja
Wilde kamperfoelie Lonicera periclymenum r ja
Wilde kardinaalsmuts Euonymus europaeus r ja
Wilde lijsterbes Sorbus aucuparia o ja
Witte abeel Populus alba r ja
Witte klaver Trifolium repens o ja
Witte paardenkastanje Aesculus hippocastanum r ja
Wolfspoot Lycopus europaeus f ja
Zachte dravik Bromus hordeaceus o ja
Zachte haver Avenula pubescens o ja
Zandzegge Carex arenaria f ja
Zeegroene rus Juncus inflexus o ja
Zevenblad Aegopodium podagraria f ja
Zilverschoon Potentilla anserina o ja
Zomereik Quercus robur f ja
Zomprus Juncus articulatus o ja
Zompvergeet-mij-nietje Myosotis laxa o ja
Zwart knoopkruid Centaurea jacea subsp. nigra o ja
Zwarte braam Rubus Sec. Rubus f ja
Zwarte els Alnus glutinosa o ja
Zwenkdravik Anisantha tectorum o ja

 

About the Author

Social Share

    Leave a Reply Reactie annuleren

    *
    *

    Digitale documentatie duinen Voorne

    Overzichtskaart hotspots: wandelingen met bijzondere planten

    hotspots duinen wandeling Bezoek hotspots bloeiende duinen

    Boeken

    Duinen en mensen Voorne

    Aan rijkdom is op Voorne geen gebrek.
    42,50

    Bestel

    Bloeiende duinen

    'Een ‘must-have’ voor planten- en duinliefhebbers.’ (Bionieuws)
    van 29,50 naar 19,50

    Bestel

    Het vroon ontrafeld

    40 jaar waterwinning en natuurherstel in de Middel-en Oostduinen op Goeree

    Bestel

    Duinen en mensen Noordkop & Zwanenwater

    De slankste kuststrook van ons land. Waar duin en dijk vervloeien. Slechts 17,50.

    Bestel

    Duinen en mensen Texel

    De Texelse duinen en kwelders zijn van een betoverende schoonheid. Slechts 9,50

    Bestel

    Niet zonder elkaar

    Beste natuurboek van 2015 en zeer actueel
    nu 9,50 ook als pdf

    Bestel

    Het achterboek: online achtergronden bij Bloeiende duinen

    Aanmelden nieuwsbrief



    Doorzoek alle artikelen

    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 8. Voornse flora: rijker dan dit is er niet in ons land. (een foto van kle… https://t.co/7TdiogOCGl yesterday
    • Voorne; persbericht nr. 7: Kustlandschap in één hand naar grote en kleine brokken: natuurgebied, bebouwing of landg… https://t.co/esyyLyFaE2 2 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 6: de Heveringen als oudste duinkern https://t.co/55PV2rSVW3 https://t.co/TMkMrqYtaC 3 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 5: Waarom liggen er dijken aan de binnenduinrand tot in het duin?… https://t.co/My2h4jamE4 4 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 4: rijke collectie dubbelbeelden toont veranderingen duinlandschap Voorne… https://t.co/ORcvQ1d5D5 5 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr.3: het oeroude Berkenrijs bestaat nog steeds. https://t.co/P4HnewD7di https://t.co/rNOhlwn3ie 6 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 2: nieuw onderzoek onthult unieke geologie van de kust van Voorne… https://t.co/kdcBkkrAL2 7 days ago
    • Voorne behoort met 135 soorten broedvogels tot de vogelrijkste gebieden van Nederland, veel rijker dan de vasteland… https://t.co/yKa3KEpqO2 8 days ago
    • https://t.co/GM1sBmaJ1J 24 days ago
    • Duinen en Mensen Voorne De boekpresentatie is op 8 april vanaf 14.30 uur in Cultureel Centrum De Man, Burgemeester… https://t.co/sxtGd4x3m8 24 days ago
    • De hoogste tijd om een nieuwe kustlijn te bouwen https://t.co/SMbSKy4Jx0 via @nrc De droom van baggeraars of definitieve breuk met natuur? over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/z8LOuHxS6x over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/MKj2wPyoUe over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KnLt93 over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KntRKt over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/NHMol9ZqCv over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/GJfzDwligz over a year ago
    • Hotspot Hoek van Holland: nieuwe vallei en groene strand https://t.co/665qaA6IE7 https://t.co/7i5BcbHm7I over a year ago
    • Het verborgen duin https://t.co/N1tYABTHO7 https://t.co/ixXaeJCBIS over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/OIhH95kvbP over a year ago

    Auteurs

    Auteurs die een verhaal + beeld over een duinthema of over een gebied breed willen verspreiden kunnen contact met de redactie opnemen. Het kan gaan om nieuwe verhalen, maar ook om bestaande artikelen in de vorm van een pdf. De redactie zoekt ook correspondenten: contactpersonen in een bedrijf / instelling of vereniging. Een correspondent kan de redactie van duinenenmensen.nl in contact brengen met een of meer auteurs, of bestaande artikelen aanleveren. Informatie voor auteurs Auteurs van boeken Duinen en mensen en hun bijdrages op deze site

    Duinen en mensen boeken

    Duinen en mensen is een serie boeken over de Nederlandse kust. Cultuur en natuur van het kustlandschap worden gelijkwaardig en veelzijdig beschreven. Met honderden nieuwe kaarten en de laatste stand van wetenschap. Kennemerland (2009), Noordkop en Zwanenwater (2011) en Texel (2013). Bestel
    Deze site is een initiatief van Uitgeverij Natuurmedia, en tot stand gekomen met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds


    KVK nr.: 37075141 - BTW nr.: NL074839743B01 - Adres: Nieuwendijk 2, 3252 LK Goedereede - Tel: 06 51 79 29 79
    Redactie: Rolf Roos, Nico van der Wel,
    Machiel van Wijngaarden, Danny Zuurbier


    Wilt u deze site steunen? Klik hier.

    Ontwerp en ontwikkeling: toomanywords.nl