over de site | contact | info auteurs | toegang auteurs
  • Home
  • Nieuws
  • Thema’s
    • Ontstaan van de kust
      • Duinen als zeewering
      • Klimaat en duinen
    • Archeologie
    • Zeedorpen
    • Jacht
    • Duinlandbouw
    • Cartografie
    • Veldnamen
    • Militaire kustverdediging
    • Waterwinning
    • Natuur en landschap
      • Flora en vegetatie
      • Fauna
      • Bos
      • Natuurbeheer
    • Strand
    • Recreatie
    • Beeldende kunst
  • Gebieden
    • Zeeland
    • Zuid-Hollandse eilanden
    • Zuid-Hollandse vasteland
    • Zuid-Kennemerland
      • Amsterdamse Waterleidingduinen
      • Nationaal Park Zuid-Kennemerland
      • Kennemerstrand
    • Noord-Kennemerland
      • Wijk aan Zee
      • Noordhollands Duinreservaat
      • Bergen
      • Schoorlse Duinen
    • Noordkop
      • Camperduin-Petten
      • Zwanenwater
      • Zijpe- en Hazepolder
      • Callantsoog
      • Noordduinen
      • Den Helder
    • Texel
      • Zuidpunt van Texel
      • Duinen bij Den Hoorn
      • Duinen bij De Koog
      • Ten noorden van De Koog
    • Vlieland
    • Terschelling
    • Ameland
    • Schiermonnikoog
    • Rottumerplaat / Rottumeroog
  • Landschapselementen
    • Eendenkooien
    • Landgoederen
    • Wegen en paden
    • Kanalen
    • Stuifdijken
    • Agrarisch
    • Militair
    • Heemtuinen
    • Recreatief
  • Portretten
  • Onderzoek
  • Hotspots
  • Natuurmedia
rss

Artikel

10
FEB
2015

Haags Paraboolduin is verrassing in visie AVN

Aletta de Ruiter
CartografieDen Haag en ScheveningenDuintoppen, bakens, vuurtorens
Tags : Afzanderij, AVN-Haagwinde, Belvedèreduin, Den Haag, paraboolduin
Posted By : Aletta de Ruiter
Comments : 0

Overgenomen uit: Haagwinde september 2013

De ontwikkeling van het Internationale Park voor de Vrede, zoals de gemeentelijke planontwikkelaars de groengebieden rond de Scheveningse Bosjes noemen, baren natuurliefhebbers grote zorgen.  Wat wil Den Haag met het gebied? Blijft de tot op heden zo kenmerkende rust gespaard of wordt het groen straks gebruikt als decor voor meer culturele activiteiten?

Om als Haagse natuurbescherming een  spreekwoordelijke partij  te kunnen meeblazen in de Haagse fanfare, heeft de AVN besloten om een eigen visie voor het gebied te schrijven. Daarvoor moesten de acht deelgebieden eerst eens goed in kaart worden gebracht. Wat zijn de kenmerken van elk van deze ‘parken’. En vooral, welke historie schuilt er achter elk gebied.

Het afgezande duin aan de voet van het paraboolduin. In de verte is het Kurhaus zichtbaar. ca 1910

Het afgezande duin aan de voet van het paraboolduin. In de verte is het Kurhaus zichtbaar. ca 1910

Het oude landschap
We hoeven niet eens zo erg ver in de geschiedenis terug te gaan om  te weten dat deze Haagse groengebieden oorspronkelijk wilde duinen waren. Op de kaart van Nicolaas en Jacobus Cruquius  uit 1712 ligt het gehele gebied nog min of meer  braak. De ontginning is al wel in aantocht.  Zorgvliet is reeds aangelegd en als eerste verharde straatweg in Nederland zien we de Scheveningseweg  in een kaarsrechte lijn tussen Die Haghe en Schevelinge liggen. De rest is nog Wildernisse, die overigens wel her en der als gebruiksland dienst deed.  Kris kras lagen paardenweitjes, hooiveldjes, hakhoutbosjes (de Oude en Jonge Rijs) of velden  waar de netten werden geboet. Vanaf de eerste helft van de negentiende eeuw zien we op de kaarten de menselijke invloed in het landschap groeien. In die eeuw worden een kanaal, enkele wegen en drie railverbindingen aangelegd waarna de ontsluiting van de duinen in een stroomversnelling terecht komt. Villawijken als het Van Stolkpark en het Belgisch Park verrijzen op de rand van Scheveningen.  Op sommige plekken wordt zand afgegraven om verderop in de stad te gebruiken voor de aanleg van wegen.

Paraboolduin

Resten van het paraboolduin zijn te herkennen aan de gele plekken met rode toppen

Resten van het paraboolduin zijn te herkennen aan de gele plekken met rode toppen

Die oude kaarten geven echter geen goed inzicht in de hoogteverschillen van het landschap. De schijnbaar willekeurige ontwikkeling van de groengebieden krijgt  veel meer betekenis als we de huidige digitale hoogtekaart raadplegen.  Op de interactieve kaart van het AHN (Actueel Hoogtebestand Nederland) gaat het ‘platte’ duinlandschap opeens leven. De rode kleuren brengen zelfs een oud stuifduin in beeld dat door geografen paraboolduin wordt genoemd.  De halve cirkel van hoge toppen loopt van het Belvedèreduin naar het Parasolduin in de Nieuwe Scheveningse Bosjes. Het was ooit een groot dynamisch stuifduin waarvan de wind de toppen alweer had gekerfd.  Onze 19e eeuwse voorouders hebben slim gebruik gemaakt van die inkervingen, want juist op die plaatsen is de halve cirkel doorsneden met wegen en kanalen.   De sprang van de Waterpartij, het kanaal naar Scheveningen en de Badhuisweg liggen precies op de kerfplekken. De nieuwe Parklaan ligt hoog, maar loopt wel met de glooiing mee.  De wind blies het duinzand tegen de helling op. In het westen ontstond daardoor een windkuil die tot op het grondwater werd uitgeblazen. Daar ligt tegenwoordig het laaggelegen Westbroekpark. Het duin dat in de luwte achter de paraboolcirkel lag was zacht glooiend, pas op enige afstand kreeg de wind weer invloed op het duinzand en ontstond er weer opstuwing. Dat zien we terug bij het Hubertusduin. De huidige groengebied hebben dus de karakteristiek van een binnenduinbos. De bomen zijn weliswaar aangeplant, maar uitgezonderd het gazon van de Waterpartij en het Westbroekpark is er in de gezamenlijke Bosjes geen sprake van een parkaanleg en wordt er ook niet intensief beheerd.

Zorg om habitatwaarde
Voor het maken van de visie is er ook gekeken naar de habitatwaarde van de groengebieden. Daarvoor is gebruik gemaakt van de broedvogel-monitorings-gegevens die de Haagse Vogelbescherming de afgelopen 25 jaar heeft verzameld.
Met  enige bezorgdheid kan worden vastgesteld dat er al sinds 2003 een verschuiving optreedt in de aantallen storingsgevoelige vogels zoals de nachtegaal en de bosuil.   Werden er in de Scheveningse Bosjes in 1992 nog 10 broedgevallen geteld van de nachtegaal, in 2010 waren het er nog maar 2.  In de Nieuwe Scheveningse Bosjes zakte de soort zelfs van 6 naar nul en in het Hubertusduin van 5 naar 1. Ook de bosuil verdween als broedvogel uit de laatste twee gebieden.
Verstoringsgevoelige vogels kunnen als kensoort dienen om een beeld te geven van de algehele natuurwaarde van een gebied. Nu blijkt dat er al een neerwaartse trend gaande is, willen we er voor waken dat er niet nog meer verstoring in deze stedelijke natuur gaat optreden.

Advies
De AVN  adviseert dan ook om de groengebieden niet te gebruiken voor grootschalige internationale evenementen. Willen we dit binnenduinbos promoten, dan zijn er  voldoende mogelijkheden voor verbetering van de individuele beleving. Maak daarbij gebruik van de hoogteverschillen. Herstel van uitkijkpunten en zichtlijnen zal het karakter van het gebied ten goede komen. Zet routes uit via digitale markeringen, daarbij kan ook historische informatie worden toegevoegd. Pas het groenbeheer aan en probeer de barrières te slechten. De Teldersweg, het kanaal naar Scheveningen en de Van Alkemadelaan snijden dit binnenduingebied immers in stukjes. Herstel van de ecologische verbindingen heeft daarom hoge prioriteit.

Gerelateerde artikelen:

  1. De Haagse paraboolduinwandeling
  2. Haagse groen anno 1570
  3. De vorming van een Haags Bosje
About the Author
Aletta de Ruiter is eigenaar van De Groene Vraagbaak (communicatie-adviesbureau voor de stedelijke groene ruimte). Daarnaast vervult ze de taak van redacteur en eindredacteur voor het kwartaalblad Haagwinde van de Haagse Natuurbeschermingsvereniging AVN (www.avn.nl) En nog enkele bestuurstaken bij verschillende natuurverenigingen in Den Haag e.o.

Social Share

    Leave a Reply Reactie annuleren

    *
    *

    Digitale documentatie duinen Voorne

    Overzichtskaart hotspots: wandelingen met bijzondere planten

    hotspots duinen wandeling Bezoek hotspots bloeiende duinen

    Boeken

    Duinen en mensen Voorne

    Aan rijkdom is op Voorne geen gebrek.
    42,50

    Bestel

    Bloeiende duinen

    'Een ‘must-have’ voor planten- en duinliefhebbers.’ (Bionieuws)
    van 29,50 naar 19,50

    Bestel

    Het vroon ontrafeld

    40 jaar waterwinning en natuurherstel in de Middel-en Oostduinen op Goeree

    Bestel

    Duinen en mensen Noordkop & Zwanenwater

    De slankste kuststrook van ons land. Waar duin en dijk vervloeien. Slechts 17,50.

    Bestel

    Duinen en mensen Texel

    De Texelse duinen en kwelders zijn van een betoverende schoonheid. Slechts 9,50

    Bestel

    Niet zonder elkaar

    Beste natuurboek van 2015 en zeer actueel
    nu 9,50 ook als pdf

    Bestel

    Het achterboek: online achtergronden bij Bloeiende duinen

    Aanmelden nieuwsbrief



    Doorzoek alle artikelen

    • Duinen en mensen Voorne IN DE MEDIA Duinen en mensen Voorne is uit! https://t.co/UTJ48ndVXP https://t.co/8BTKSTQYSX 47 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 8. Voornse flora: rijker dan dit is er niet in ons land. (een foto van kle… https://t.co/7TdiogOCGl 62 days ago
    • Voorne; persbericht nr. 7: Kustlandschap in één hand naar grote en kleine brokken: natuurgebied, bebouwing of landg… https://t.co/esyyLyFaE2 63 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 6: de Heveringen als oudste duinkern https://t.co/55PV2rSVW3 https://t.co/TMkMrqYtaC 64 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 5: Waarom liggen er dijken aan de binnenduinrand tot in het duin?… https://t.co/My2h4jamE4 65 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 4: rijke collectie dubbelbeelden toont veranderingen duinlandschap Voorne… https://t.co/ORcvQ1d5D5 66 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr.3: het oeroude Berkenrijs bestaat nog steeds. https://t.co/P4HnewD7di https://t.co/rNOhlwn3ie 67 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 2: nieuw onderzoek onthult unieke geologie van de kust van Voorne… https://t.co/kdcBkkrAL2 68 days ago
    • Voorne behoort met 135 soorten broedvogels tot de vogelrijkste gebieden van Nederland, veel rijker dan de vasteland… https://t.co/yKa3KEpqO2 69 days ago
    • https://t.co/GM1sBmaJ1J 85 days ago
    • Duinen en Mensen Voorne De boekpresentatie is op 8 april vanaf 14.30 uur in Cultureel Centrum De Man, Burgemeester… https://t.co/sxtGd4x3m8 85 days ago
    • De hoogste tijd om een nieuwe kustlijn te bouwen https://t.co/SMbSKy4Jx0 via @nrc De droom van baggeraars of definitieve breuk met natuur? over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/z8LOuHxS6x over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/MKj2wPyoUe over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KnLt93 over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KntRKt over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/NHMol9ZqCv over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/GJfzDwligz over a year ago
    • Hotspot Hoek van Holland: nieuwe vallei en groene strand https://t.co/665qaA6IE7 https://t.co/7i5BcbHm7I over a year ago
    • Het verborgen duin https://t.co/N1tYABTHO7 https://t.co/ixXaeJCBIS over a year ago

    Auteurs

    Auteurs die een verhaal + beeld over een duinthema of over een gebied breed willen verspreiden kunnen contact met de redactie opnemen. Het kan gaan om nieuwe verhalen, maar ook om bestaande artikelen in de vorm van een pdf. De redactie zoekt ook correspondenten: contactpersonen in een bedrijf / instelling of vereniging. Een correspondent kan de redactie van duinenenmensen.nl in contact brengen met een of meer auteurs, of bestaande artikelen aanleveren. Informatie voor auteurs Auteurs van boeken Duinen en mensen en hun bijdrages op deze site

    Duinen en mensen boeken

    Duinen en mensen is een serie boeken over de Nederlandse kust. Cultuur en natuur van het kustlandschap worden gelijkwaardig en veelzijdig beschreven. Met honderden nieuwe kaarten en de laatste stand van wetenschap. Kennemerland (2009), Noordkop en Zwanenwater (2011) en Texel (2013). Bestel
    Deze site is een initiatief van Uitgeverij Natuurmedia, en tot stand gekomen met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds


    KVK nr.: 37075141 - BTW nr.: NL074839743B01 - Adres: Nieuwendijk 2, 3252 LK Goedereede - Tel: 06 51 79 29 79
    Redactie: Rolf Roos, Nico van der Wel,
    Machiel van Wijngaarden, Danny Zuurbier


    Wilt u deze site steunen? Klik hier.

    Ontwerp en ontwikkeling: toomanywords.nl