Tussen tulpen en de zee; vogels van de Duin- en Bollenstreek (recensie)
Gijsbert van der Bent
(red.) Ontleend aan De Duinstag 2, 2011, licht door de auteur bewerkt
Kijk op www.strandloper.nl voor meer informatie.
Tussen tulpen en de zee´ kost in de boekwinkel 25 euro. Dat is geen geld voor zo´n bijzonder boek. Wie lid is van de Vereniging voor Natuur- en Vogelbescherming Noordwijk betaalt slechts 15 euro.
Van Dijk J., P.J. Spierenburg & H.J. Van Stijn 2011. Tussen tulpen en de zee. Vogels van de Duin- en Bollenstreek . Vereniging voor Natuur- en Vogelbescherming Noordwijk. ISBN 978-90-805308-0-5
Een dik (368 pagina´s!) en glossy boek, met de mooie titel ´Tussen tulpen en de zee´. Weer komt de Vereniging voor Natuur- en Vogelbescherming Noordwijk met een boek dat respect afdwingt. De auteurs Jelle van Dijk, Peter Spierenburg en Hans van Stijn behandelen in het boek alle vogelsoorten (333 om precies te zijn) die ooit zijn gezien in het uitgestrekte gebied tussen de Katwijkse Uitwatering en de provinciegrens, met de Leidse Trekvaart als oostelijke begrenzing. Katwijk speelt geen onbelangrijke rol in het boek, omdat een groot stuk van de gemeente Katwijk tot het behandelde gebied behoort én omdat (onder andere) een lange reeks waarnemingen van de Katwijkse Puinhoop, de belangrijkste landtrektelpost van het gebied, zijn meegenomen.
Het boek is heel veel meer dan een opsomming en beschrijving van de 333 vastgestelde vogelsoorten. De Noordwijkse vogelaars door de eeuwen heen komen aan bod. Meer dan Katwijk werd het Noordwijkse gefrequenteerd door jagers/verzamelaars, en in Noordwijk waren ze veel eerder met vogeltrekwaarnemingen. Interessant is ook het hoofdstuk ´Vogels volgen´, over de ´bronnen´ waarover de auteurs konden beschikken (waarnemingenarchief, broedvogelinventarisaties, tellingen). Belangrijk voor het boek waren de uitputtende broedvogelinventarisaties van het hele gebied in de perioden 1984-1988 en 2003-2007. De auteurs hebben ernaar gestreefd de synthese van al deze gegevens in een landelijk perspectief te plaatsen.
De belangrijkste biotopen (van de Noordzee tot en met de dorpen) hebben een apart hoofdstuk, elk voorafgegaan door een ´vogelkalender´. Door de veelheid aan informatie die hierin ´gepropt´ is lukt het maar net om de doorgaande tekst te volgen, maar het is allemaal interessant en actueel en aantrekkelijke gepresenteerd (ook hier weer de hand van René van Rossum). Bij elke biotoop komen we ook een karakteristieke vogelaar tegen.
En dan de backbone van het boek: de soortbeschrijvingen, van Knobbelzwaan tot en met de Grauwe Gors, volgens een vast stramien, (bijna) allemaal voorzien van een foto, regelmatig een tabel en bij de broedvogels stippenkaarten van de twee inventarisatieperioden. Net als bij het boek van Joost van Reisen hebben de zorgvuldig geselecteerde foto´s een belangrijk aandeel in de aantrekkingskracht van het boek. Met complimenten voor de drukkwaliteit! Het is de auteur(s) gelukt de soortteksten prettig leesbaar te houden. Ga er maar aan staan met zoveel informatie die verwerkt moet worden. In de soortteksten is veel nationale en internationale literatuur verwerkt, waarnaar aan het eind van ieder lemma duidelijk verwezen wordt.
In het Noordwijkse spelen dezelfde problemen als in Berkheide, zij het dat een aantal soorten het tussen de tulpen en de zee wat langer uithoudt (Zomertortel). Voor een aantal soorten (Patrijs bijvoorbeeld) wordt opgemerkt dat de populatie na 2007 verder achteruit holt. En hoe staat het inmiddels (2011) met de Grutto? Mogelijk al weer (veel) slechter dan uit het boek blijkt.
Door het gekozen gebied (inclusief Katwijk-Noord, mét Puinhoop) is er veel overlap met Katwijk. In het behandelde waarnemingengebied zijn echter nog aardig wat soorten gezien op Noordwijkse grondgebied die medio januari 2015 (nog) niet op de Katwijkse lijst staan: Korhoen (maar verdacht), Kuhls en Grote Pijlstormvogel (vondsten, beiden eerste voor Nederland), Bastaardarend (drie keer!), Grote Trap, Kortbekzeekoet (eerste twee voor Nederland), Steppehoen, Dwergooruil, Siberische Lijster en Witbandkruisbek. We moeten als Katwijkers nog flink aan de bak!