over de site | contact | info auteurs | toegang auteurs
  • Home
  • Nieuws
  • Thema’s
    • Ontstaan van de kust
      • Duinen als zeewering
      • Klimaat en duinen
    • Archeologie
    • Zeedorpen
    • Jacht
    • Duinlandbouw
    • Cartografie
    • Veldnamen
    • Militaire kustverdediging
    • Waterwinning
    • Natuur en landschap
      • Flora en vegetatie
      • Fauna
      • Bos
      • Natuurbeheer
    • Strand
    • Recreatie
    • Beeldende kunst
  • Gebieden
    • Zeeland
    • Zuid-Hollandse eilanden
    • Zuid-Hollandse vasteland
    • Zuid-Kennemerland
      • Amsterdamse Waterleidingduinen
      • Nationaal Park Zuid-Kennemerland
      • Kennemerstrand
    • Noord-Kennemerland
      • Wijk aan Zee
      • Noordhollands Duinreservaat
      • Bergen
      • Schoorlse Duinen
    • Noordkop
      • Camperduin-Petten
      • Zwanenwater
      • Zijpe- en Hazepolder
      • Callantsoog
      • Noordduinen
      • Den Helder
    • Texel
      • Zuidpunt van Texel
      • Duinen bij Den Hoorn
      • Duinen bij De Koog
      • Ten noorden van De Koog
    • Vlieland
    • Terschelling
    • Ameland
    • Schiermonnikoog
    • Rottumerplaat / Rottumeroog
  • Landschapselementen
    • Eendenkooien
    • Landgoederen
    • Wegen en paden
    • Kanalen
    • Stuifdijken
    • Agrarisch
    • Militair
    • Heemtuinen
    • Recreatief
  • Portretten
  • Onderzoek
  • Hotspots
  • Natuurmedia
rss

Artikel

11
FEB
2015

De eikenlanen van landgoed Oosterbeek (Den Haag)

Aletta de Ruiter
BosDen Haag en ScheveningenLandgoederen
Tags : AVN-Haagwinde, Den Haag, eikenlanen, landgoed, Oosterbeek
Posted By : Aletta de Ruiter
Comments : 0

Overgenomen uit Haagwinde, december 2013

Landgoed Oosterbeek krijgt een grote opknapbeurt. Het onderhoud van dit landgoed op de grens met Wassenaar moest jarenlang wachten op extra budget.  Nu er groencompensatie-gelden beschikbaar zijn vanuit de bouw van de nieuwe, ernaast gelegen Amerikaanse Ambassade willen de groenbeheerders dan ook graag flink aanpakken. Maar de AVN vindt dat dat niet ten koste mag gaan van monumentale eiken.

Landgoed Oosterbeek ligt ingeklemd tussen tankgracht, Benoordenhoutseweg, Julianakazerne en het fietspad Van Brienenlaan.  De belangrijkste eikenlaan loopt meanderend door het bos vanaf het punt tussen de gebouwen naar het noorden tot aan de brug bij de Van Brienenlaan

Landgoed Oosterbeek ligt ingeklemd tussen tankgracht, Benoordenhoutseweg, Julianakazerne en het fietspad Van Brienenlaan.
De belangrijkste eikenlaan loopt meanderend door het bos vanaf het punt tussen de gebouwen naar het noorden tot aan de brug bij de Van Brienenlaan

Op zaterdag 23 november kregen wijkbewoners uit Benoordenhout en andere geïnteresseerden de gelegenheid om met de beleidsmakers van de gemeente te praten over het toekomstige groot onderhoud in Oosterbeek. In een tent op de grote weide en tijdens een wandeling over het landgoed werden de plannen toegelicht.
Er is lang geen onderhoud gepleegd aan het landgoed en iedereen is het eens over herstel van paden, oeverbeschoeiing,  parkmeubilair, vervangen van struiken en herstel zichtlijnen. Maar het voornemen om alle circa anderhalve eeuw oude eiken langs de boslanen te vervangen voor jonge bomen vinden de meeste bezoekers geen goed plan. Ook de AVN heeft een zienswijze geschreven tegen het voornemen om 126 volwassen bomen te kappen.

De oude eikenlaan

De oude eikenlaan

Die oude eikenbomen zijn inmiddels monumentaal en dragen de sporen van een lang bosleven. Ze zijn tussen 1850 en 1880 met een onderlinge afstand van 6 meter als laanboom aangeplant. Niet alle bomen hebben die lange periode overleefd, maar van wat er nu nog staat, is het merendeel vitaal genoeg om nog een lang leven door te groeien op deze plek. Vanwege hun ouderdom geven ze een speciaal karakter aan het landgoed. De huidige eiken zijn met hun kruinen mooi ingepast in de kruinhoogte van het omringende bos, een voorwaarde om te kunnen overleven, want eiken hebben licht nodig. Jonge eikenbomen zullen dan ook weinig groeikans krijgen als ze in de schaduw van dat omringende bos moeten opgroeien.

Specifiek landgoed-element
De landschapsarchitecten van de gemeente kiezen voor vervanging omdat laanbomen een typerend landgoedelement zijn in de Engelse landschapsstijl van Oosterbeek. Groot onderhoud betekent voor hen dan ook: het terugbrengen van de lanenstructuur met de specifieke eigenschap van een complete boslaan die er uniform uitziet. Het landgoed krijgt op die manier een ‘make-over’ en kan er in het gedachtengoed van de architecten weer jaren tegen. ‘Het wordt een investering voor de volgende 150 jaar’, is het verkoopargument.
Aanvankelijk was het de bedoeling om nieuwe eiken te planten op plaatsen waar de oude zijn weggevallen, maar dan ontstaat er geen uniform aanzicht. Bovendien zou ook deze jonge aanplant een lichtprobleem hebben bij het opgroeien. Reden waarom er een kapaanvraag is ingediend voor 126 grote laanbomen.  Daar zijn ook andere boomsoorten bij die in de weg staan of licht wegnemen van de nieuwe laan.
Tijdens de informatiebijeenkomst kon het publiek kennis nemen van de nieuwe situatie met jonge eiken. Op een compilatiefoto stond de nieuwe jonge laanstructuur ingebed tussen het achterliggende oude bos. Dat bracht het enorme contrast tussen het karakter van oud en jong bos goed in beeld.

Bosmonument met eigen ecotoop
Landgoed Oosterbeek is in zijn huidige vorm een bosmonument met een eigen ecotoop. Grote aantallen organismen maken van de oude bomen gebruik, uiteenlopend van broedende vogels tot insecten en vleermuizen. De oude bomen zorgen daardoor voor een veel grotere biodiversiteit dan jonge bomen.
Dat de onderste takken van opgroeiende bomen die vlak naast elkaar staan langzaam afsterven is een natuurlijk proces. Die takken krijgen niet voldoende licht. In de commerciele bosbouw wordt die eigenschap zelfs met opzet gehanteerd om lange rechte takloze stammen te verkrijgen. De aanwezigheid van afstervende onderste takken betekent dus niet dat de boom ongezond is. Als die takken een gevaar opleveren voor wandelaars, dan moeten ze er op tijd afgezaagd worden. Dat hoort bij het bosbeheer.
Ook de kruinen van de eiken zijn niet allemaal even groot, want de bomen moeten concurreren met de boomkruinen van het omringende bos. Bomen die op het zuiden staan hebben grotere kruinen dan de bomen aan de noordzijde van de laan. Maar ook voor een kleinere kruin geldt dat de boom gewoon gezond kan zijn. Vreemd genoeg waren dit wel de argumenten van het onderzoeksbureau dat is ingehuurd om de vitaliteit van de eiken vast te stellen. De conclusie van de onderzoeker was dat 97% van de eiken vanwege ernstige afstervingsverschijnselen aan het eind van hun leven was.  De onderzoeksvraag bleek echter van grote invloed te zijn op die conclusie, want als deze bomen niet als laanboom maar als bosboom zouden zijn beoordeeld, zou het advies veel milder hebben geklonken. Van laanbomen wordt verwacht dat ze meer uniform een gezamenlijke levenskans hebben. Een bosboom wordt individueel beoordeeld.

Levend monument
Het mag duidelijk zijn dat je zo’n levend monument niet op dezelfde manier kunt restaureren als een monumentaal gebouw.  Levend groen is überhaupt moeilijk te beoordelen door de bril van een architect. Die kijkt immers naar een momentopname waarop het ontwerp een mooi beeld oplevert. Natuur groeit voortdurend dat beeld uit, dus wat dit jaar een mooi ensemble is,  kan over vijf jaar opeens uit de maat gegroeid zijn. Een echt landgoedpark vergt daarom jaarlijks onderhoud en niet alleen op de momenten dat er toevallig budget beschikbaar is.

Andere aanpak
Tijdens de discussie in het veld werd duidelijk dat er heus nog wel een andere variant op deze onderhoudsbeurt te bedenken is. Eigenlijk vond bijna iedereen het een drastische ingreep en zonde om de nog resterende oude bomen te offeren. De reactie van de wijkbewoners was voornamelijk emotioneel, waarbij veel genuanceerde, maar vooral ook ongenuanceerde opmerkingen tussen de bomen bleven hangen. De deskundigen voerden een vakmatig gesprek over lichtconcurrentie, internodiën,  waterlot, jaarringen, actieve en slapende knoppen en vooral over winnaars en verliezers. En dat laatste had uitsluitend betrekking op de bomen.
De AVN gaat al haar kennis en invloed aanwenden om de oude eiken van Oosterbeek te behouden. Het gaat om 126 bomen (waaronder ook andere boomsoorten)  waarvoor nu al een kapvergunning is aangevraagd bij de gemeente Wassenaar. Den Haag is eigenaar van het landgoed maar het ligt op grondgebied van Wassenaar. De AVN heeft evenals drie andere belangenpartijen een zienswijze ingediend. Indien de kapvergunning toch wordt verleend, zullen we ook bezwaar indienen. Maar vooralsnog proberen we in goed overleg tot een oplossing te komen.

Gerelateerde artikelen:

  1. De vorming van een Haags Bosje
  2. Het Haagse Bos
  3. Bomen vertellen de historie van het landschap
About the Author
Aletta de Ruiter is eigenaar van De Groene Vraagbaak (communicatie-adviesbureau voor de stedelijke groene ruimte). Daarnaast vervult ze de taak van redacteur en eindredacteur voor het kwartaalblad Haagwinde van de Haagse Natuurbeschermingsvereniging AVN (www.avn.nl) En nog enkele bestuurstaken bij verschillende natuurverenigingen in Den Haag e.o.

Social Share

    Leave a Reply Reactie annuleren

    *
    *

    Digitale documentatie duinen Voorne

    Overzichtskaart hotspots: wandelingen met bijzondere planten

    hotspots duinen wandeling Bezoek hotspots bloeiende duinen

    Boeken

    Duinen en mensen Voorne

    Aan rijkdom is op Voorne geen gebrek.
    42,50

    Bestel

    Bloeiende duinen

    'Een ‘must-have’ voor planten- en duinliefhebbers.’ (Bionieuws)
    van 29,50 naar 19,50

    Bestel

    Het vroon ontrafeld

    40 jaar waterwinning en natuurherstel in de Middel-en Oostduinen op Goeree

    Bestel

    Duinen en mensen Noordkop & Zwanenwater

    De slankste kuststrook van ons land. Waar duin en dijk vervloeien. Slechts 17,50.

    Bestel

    Duinen en mensen Texel

    De Texelse duinen en kwelders zijn van een betoverende schoonheid. Slechts 9,50

    Bestel

    Niet zonder elkaar

    Beste natuurboek van 2015 en zeer actueel
    nu 9,50 ook als pdf

    Bestel

    Het achterboek: online achtergronden bij Bloeiende duinen

    Aanmelden nieuwsbrief



    Doorzoek alle artikelen

    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 8. Voornse flora: rijker dan dit is er niet in ons land. (een foto van kle… https://t.co/7TdiogOCGl 2 days ago
    • Voorne; persbericht nr. 7: Kustlandschap in één hand naar grote en kleine brokken: natuurgebied, bebouwing of landg… https://t.co/esyyLyFaE2 3 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 6: de Heveringen als oudste duinkern https://t.co/55PV2rSVW3 https://t.co/TMkMrqYtaC 4 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 5: Waarom liggen er dijken aan de binnenduinrand tot in het duin?… https://t.co/My2h4jamE4 5 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 4: rijke collectie dubbelbeelden toont veranderingen duinlandschap Voorne… https://t.co/ORcvQ1d5D5 6 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr.3: het oeroude Berkenrijs bestaat nog steeds. https://t.co/P4HnewD7di https://t.co/rNOhlwn3ie 7 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 2: nieuw onderzoek onthult unieke geologie van de kust van Voorne… https://t.co/kdcBkkrAL2 8 days ago
    • Voorne behoort met 135 soorten broedvogels tot de vogelrijkste gebieden van Nederland, veel rijker dan de vasteland… https://t.co/yKa3KEpqO2 9 days ago
    • https://t.co/GM1sBmaJ1J 25 days ago
    • Duinen en Mensen Voorne De boekpresentatie is op 8 april vanaf 14.30 uur in Cultureel Centrum De Man, Burgemeester… https://t.co/sxtGd4x3m8 25 days ago
    • De hoogste tijd om een nieuwe kustlijn te bouwen https://t.co/SMbSKy4Jx0 via @nrc De droom van baggeraars of definitieve breuk met natuur? over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/z8LOuHxS6x over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/MKj2wPyoUe over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KnLt93 over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KntRKt over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/NHMol9ZqCv over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/GJfzDwligz over a year ago
    • Hotspot Hoek van Holland: nieuwe vallei en groene strand https://t.co/665qaA6IE7 https://t.co/7i5BcbHm7I over a year ago
    • Het verborgen duin https://t.co/N1tYABTHO7 https://t.co/ixXaeJCBIS over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/OIhH95kvbP over a year ago

    Auteurs

    Auteurs die een verhaal + beeld over een duinthema of over een gebied breed willen verspreiden kunnen contact met de redactie opnemen. Het kan gaan om nieuwe verhalen, maar ook om bestaande artikelen in de vorm van een pdf. De redactie zoekt ook correspondenten: contactpersonen in een bedrijf / instelling of vereniging. Een correspondent kan de redactie van duinenenmensen.nl in contact brengen met een of meer auteurs, of bestaande artikelen aanleveren. Informatie voor auteurs Auteurs van boeken Duinen en mensen en hun bijdrages op deze site

    Duinen en mensen boeken

    Duinen en mensen is een serie boeken over de Nederlandse kust. Cultuur en natuur van het kustlandschap worden gelijkwaardig en veelzijdig beschreven. Met honderden nieuwe kaarten en de laatste stand van wetenschap. Kennemerland (2009), Noordkop en Zwanenwater (2011) en Texel (2013). Bestel
    Deze site is een initiatief van Uitgeverij Natuurmedia, en tot stand gekomen met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds


    KVK nr.: 37075141 - BTW nr.: NL074839743B01 - Adres: Nieuwendijk 2, 3252 LK Goedereede - Tel: 06 51 79 29 79
    Redactie: Rolf Roos, Nico van der Wel,
    Machiel van Wijngaarden, Danny Zuurbier


    Wilt u deze site steunen? Klik hier.

    Ontwerp en ontwikkeling: toomanywords.nl