over de site | contact | info auteurs | toegang auteurs
  • Home
  • Nieuws
  • Thema’s
    • Ontstaan van de kust
      • Duinen als zeewering
      • Klimaat en duinen
    • Archeologie
    • Zeedorpen
    • Jacht
    • Duinlandbouw
    • Cartografie
    • Veldnamen
    • Militaire kustverdediging
    • Waterwinning
    • Natuur en landschap
      • Flora en vegetatie
      • Fauna
      • Bos
      • Natuurbeheer
    • Strand
    • Recreatie
    • Beeldende kunst
  • Gebieden
    • Zeeland
    • Zuid-Hollandse eilanden
    • Zuid-Hollandse vasteland
    • Zuid-Kennemerland
      • Amsterdamse Waterleidingduinen
      • Nationaal Park Zuid-Kennemerland
      • Kennemerstrand
    • Noord-Kennemerland
      • Wijk aan Zee
      • Noordhollands Duinreservaat
      • Bergen
      • Schoorlse Duinen
    • Noordkop
      • Camperduin-Petten
      • Zwanenwater
      • Zijpe- en Hazepolder
      • Callantsoog
      • Noordduinen
      • Den Helder
    • Texel
      • Zuidpunt van Texel
      • Duinen bij Den Hoorn
      • Duinen bij De Koog
      • Ten noorden van De Koog
    • Vlieland
    • Terschelling
    • Ameland
    • Schiermonnikoog
    • Rottumerplaat / Rottumeroog
  • Landschapselementen
    • Eendenkooien
    • Landgoederen
    • Wegen en paden
    • Kanalen
    • Stuifdijken
    • Agrarisch
    • Militair
    • Heemtuinen
    • Recreatief
  • Portretten
  • Onderzoek
  • Hotspots
  • Natuurmedia
rss

Artikel

30
JUL
2015

Duinbeeld. Karel la Fargue: Scheveningen (ca 1770-1780)

Boudewijn Bakker en Rolf Roos
Beeldende kunst
Tags : duinbeeld, media, schilderij, zeedorp, zeedorpenlandschap
Posted By : Boudewijn Bakker
Comments : 0

 

La Fargue.Scheveningen.ca 1750.HGA

Karel la Fargue

Achter de duinen bij Scheveningen, ca 1770-1780

Penseel in kleur, links onder gesigneerd ‘Karel la Fargue ad viv del’ [d.w.z.’ naar het leven vervaardigd’] 

19 x 25,5 cm

Haags Gemeentearchief, inv.nr.: kl. A 3356

Kunsthistorie

De Hagenaar Karel la Fargue was één van de drie broers en een zuster La Fargue, die samen een firma hadden als behangselschilders en vervaardigers van topografische gezichten, voornamelijk in Den Haag en omgeving. Hij is veel minder bekend dan zijn broer Paulus Constantijn la Fargue, en deze tekening is zonder twijfel een van de meest geslaagde werkstukken die we van hem kennen.

Tijd en seizoen

De atmosfeer is nevelig, een wolkenveld trekt landinwaarts, belicht door een late zon. De koeien worden gemolken, links is nog net een hooischelf zichtbaar en op de voorgrond zijn twee vrouwen aan het zaaien. Vermoedelijk is het daarom een late namiddag in de herfst.

Locatie

De oorspronkelijke bebouwing van Scheveningen lag vooral aan de zuidwestkant van de centrale Keizerstraat. Aan de duinkant ten noordoosten en van het oude dorp ontstond daarnaast in de 17de en 18de eeuw een buurtschap met verspreide woonhuizen, grotere en kleinere boerderijen en andere bedrijven.  Dat nieuwere deel is het onderwerp van deze tekening, die La Fargue volgens het opschrift ‘ naar het leven’,  dat wil zeggen naar de werkelijke situatie, heeft vervaardigd.

We staan hier op de rand van het duin en kijken over een in cultuur gebrachte vlakte tussen de duinen in de richting van Den Haag, dat verschijnt achter een volgende lage duinenrij. Links ligt een lage, vlakke en uitgestrekte weide met koeien en [misschien] een paard. Een laag hek scheidt de weide van vier of vijf wat hoger gelegen terrasvormige kleine akkertjes, een wat groter huis aan de rand van het weiland en een groepje kleine bakstenen woningen rechts, tegen de duinrand. Vlak bij ons, achter een schutting, staat een schuurtje met een schoorsteen, vermoedelijk een bokkingrokerij (mondelinge mededeling van Kees Stal). Overal zijn mensen aan het werk of op weg. Achter de twee zaaiende vrouwen staat een tweewielig wagenonderstel met dissel, waarvan de functie vooralsnog niet duidelijk is. De grotere huizen rechts op de achtergrond staan waarschijnlijk aan de Werfstraat, die de kaart van Delfland van 1712 door Cruquius (zie afbeelding hieronder) aangeeft als evenwijdig aan de Keizerstraat. Dat zou betekenen dat de tekenaar stond op een laag duin ergens ‘boven’ de letters SCH op de kaart. Onder die naam staat ‘De Nieuwe Wey’, en dat zou dan de grote wei zijn die we op de tekening links zien. Opvallend aan dit alles is het verschil in schaal tussen de schamele bedoeningkjes tegen de duinrand en de uitgestrekte en kennelijk goed onderhouden en wellicht meer vruchtbare weide daarachter.

1712 fragment van de kaart van Delfland van Cruquius, gestuurd door Kees Stal

Fragment van de kaart van Delfland van Cruquius, 1712.

Natuur en landschap

Ook bij ‘zeedorp’ Scheveningen was ten NO een laagte. Voor de verklaring daarvan zie [nog niet gepubliceerd artikel over structuur zeedorpen rond 1700]. In dit beeld vallen de hoger gelegen akkertjes op, een situatie die na verdroging van het duin na 1900 niet meer voorstelbaar was, want met moest toen uitdiepen om bij grondwater te komen. 

Er zijn weinig tot geen bomen en struiken rond het zeedorp afgebeeld. Dit was de gebruikelijke situatie vanaf de middeleeuwen.

Het schilderij geeft geen bijzondere natuurdetails, of mogen we rechtsboven het groepje meeuwen een eenzame buizerd of arend zien circelen?

[mappress mapid=”141″]

 

Gerelateerde artikelen:

  1. Duinbeeld. Jacob van Ruisdael: Wijk aan Zee (ca 1665) met twee gezichtspunten
  2. Duinbeeld. Jan van Goyen: Duinlandschap met gezicht op Scheveningen (1649)
  3. Duinbeeld. Claes Jansz Visscher, Gezicht op Egmond aan Zee (1615)
About the Author

Social Share

    Leave a Reply Reactie annuleren

    *
    *

    Digitale documentatie duinen Voorne

    Overzichtskaart hotspots: wandelingen met bijzondere planten

    hotspots duinen wandeling Bezoek hotspots bloeiende duinen

    Boeken

    Duinen en mensen Voorne

    Aan rijkdom is op Voorne geen gebrek.
    42,50

    Bestel

    Bloeiende duinen

    'Een ‘must-have’ voor planten- en duinliefhebbers.’ (Bionieuws)
    van 29,50 naar 19,50

    Bestel

    Het vroon ontrafeld

    40 jaar waterwinning en natuurherstel in de Middel-en Oostduinen op Goeree

    Bestel

    Duinen en mensen Noordkop & Zwanenwater

    De slankste kuststrook van ons land. Waar duin en dijk vervloeien. Slechts 17,50.

    Bestel

    Duinen en mensen Texel

    De Texelse duinen en kwelders zijn van een betoverende schoonheid. Slechts 9,50

    Bestel

    Niet zonder elkaar

    Beste natuurboek van 2015 en zeer actueel
    nu 9,50 ook als pdf

    Bestel

    Het achterboek: online achtergronden bij Bloeiende duinen

    Aanmelden nieuwsbrief



    Doorzoek alle artikelen

    • De hoogste tijd om een nieuwe kustlijn te bouwen https://t.co/SMbSKy4Jx0 via @nrc De droom van baggeraars of definitieve breuk met natuur? over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/z8LOuHxS6x over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/MKj2wPyoUe over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KnLt93 over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KntRKt over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/NHMol9ZqCv over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/GJfzDwligz over a year ago
    • Hotspot Hoek van Holland: nieuwe vallei en groene strand https://t.co/665qaA6IE7 https://t.co/7i5BcbHm7I over a year ago
    • Het verborgen duin https://t.co/N1tYABTHO7 https://t.co/ixXaeJCBIS over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/OIhH95kvbP over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/G8iQPhjqv3 over a year ago
    • Veldonderzoek naar effecten opspuiten zand https://t.co/bLkwZkPmuI over a year ago
    • Hotspot Vuurbaakduin: 10 soorten in beeld https://t.co/itaSWqGOtM over a year ago
    • Nieuwe Hondsbossche duinen…hoe gaat het met de natuur? https://t.co/nljpWc1rWl https://t.co/5nEG3Jxlgo over a year ago
    • Nieuwe Hondsbossche duinen…hoe gaat het met de natuur? https://t.co/nljpWc1rWl https://t.co/GabP5KkEMJ over a year ago
    • Hotspot Nieuwe Hondsbossche duinen en de oude dijk, 10 soorten in beeld https://t.co/iwibrYD3BW https://t.co/uxlVMSBgMf over a year ago
    • Hotspot Nieuwe Hondsbossche duinen en de oude dijk, 10 soorten in beeld https://t.co/iwibrYD3BW https://t.co/tvLtuZtPWD over a year ago
    • Hotspot Vlaggenduin: 10 soorten in beeld https://t.co/jcIxEiKjjI https://t.co/9PatwTug0r over a year ago
    • Hotspot Vlaggenduin: 10 soorten in beeld https://t.co/jcIxEiKjjI https://t.co/ziBpNBr6Ti over a year ago
    • Hotspot Coepelduynen: 10 soorten in beeld https://t.co/COzYeEpx67 https://t.co/qgCJUMKjwZ over a year ago

    Auteurs

    Auteurs die een verhaal + beeld over een duinthema of over een gebied breed willen verspreiden kunnen contact met de redactie opnemen. Het kan gaan om nieuwe verhalen, maar ook om bestaande artikelen in de vorm van een pdf. De redactie zoekt ook correspondenten: contactpersonen in een bedrijf / instelling of vereniging. Een correspondent kan de redactie van duinenenmensen.nl in contact brengen met een of meer auteurs, of bestaande artikelen aanleveren. Informatie voor auteurs Auteurs van boeken Duinen en mensen en hun bijdrages op deze site

    Duinen en mensen boeken

    Duinen en mensen is een serie boeken over de Nederlandse kust. Cultuur en natuur van het kustlandschap worden gelijkwaardig en veelzijdig beschreven. Met honderden nieuwe kaarten en de laatste stand van wetenschap. Kennemerland (2009), Noordkop en Zwanenwater (2011) en Texel (2013). Bestel
    Deze site is een initiatief van Uitgeverij Natuurmedia, en tot stand gekomen met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds


    KVK nr.: 37075141 - BTW nr.: NL074839743B01 - Adres: Nieuwendijk 2, 3252 LK Goedereede - Tel: 06 51 79 29 79
    Redactie: Rolf Roos, Nico van der Wel,
    Machiel van Wijngaarden, Danny Zuurbier


    Wilt u deze site steunen? Klik hier.

    Ontwerp en ontwikkeling: toomanywords.nl