Elegante dames in de duinen (schilderij van F.H.Kaemmerer, 1873)
Pim Jungerius, juni 2014
De zeereep langs de Nederlandse kust wordt gevormd door zand dat vanaf het strand wordt opgewaaid totdat het wordt ingevangen door helm (Ammophila arenaria). In de tijd dat dit schilderij werd gemaakt in 1873 was de zeereep nog vrij toegankelijk voor het publiek. Het vrijelijk betreden van de zeereep zorgde voor vitale helm. Omdat men bang was dat dit de zeereep zou verzwakken, werd betreding ervan verboden. Het weren van het publiek had echter een averechts effect: de helm begon af te sterven en moest steeds worden aangevuld met nieuwe helmaanplant die ook weer afstierf. Een eindeloos en kostbaar proces met als resultaat een met prikkeldraad omringd soort zanddijk, zoals die door Kamerlingh Onnes rond de zeventiger jaren van vorige eeuw werd vastgelegd. Rond 1990 toonde Wim van der Putten (NIOO-WUR Centrum voor Bodemecologie) in zijn proefschrift aan dat het wortelstelsel van helm afsterft als de plant niet regelmatig van vers zand wordt voorzien, door de ontwikkeling van schimmels en nematoden die de wortels infecteren. Het vrijelijk betreden van de zeereep toen dit schilderij werd gemaakt zorgde voor vitale helm. De schaarse experimenten met een natuurlijke ontwikkeling van de zeereep, zoals van Bas Arens op Texel hebben ook succes gehad.
Informatie uit de database van Simonis & Buunk, Ede:
Frederik Hendrik Kaemmerer wordt als kunstenaar sterk onderschat. Getraind in de romantische traditie verruilde hij in 1865, 26 jaar oud, Den Haag voor Parijs, aangetrokken door de artistieke vernieuwingen die daar plaatsvonden. In het voorjaar van 1871 reist hij met zijn vriend D.A.C. Artz naar Nederland en in mei neemt het tweetal zijn intrek in Hotel Zeerust in Scheveningen. Kaemmerer schildert er dit ongelooflijk mooie strandgezicht met wandelaarsters, in een vrije toets. Hij legt de duinopgang vast, het licht, de figuren. Weg gedetailleerde uitwerking van stoffen en motieven, dure jurken en frivole dametjes. Wat blijft is een treffende en directe indruk van het rulle zand, de wisselvallige Hollandse wolkenlucht en de frisse kustwind die speelt met de elegante kledij en haarstrikken doet opwaaien.
[mappress mapid=”70″]