over de site | contact | info auteurs | toegang auteurs
  • Home
  • Nieuws
  • Thema’s
    • Ontstaan van de kust
      • Duinen als zeewering
      • Klimaat en duinen
    • Archeologie
    • Zeedorpen
    • Jacht
    • Duinlandbouw
    • Cartografie
    • Veldnamen
    • Militaire kustverdediging
    • Waterwinning
    • Natuur en landschap
      • Flora en vegetatie
      • Fauna
      • Bos
      • Natuurbeheer
    • Strand
    • Recreatie
    • Beeldende kunst
  • Gebieden
    • Zeeland
    • Zuid-Hollandse eilanden
    • Zuid-Hollandse vasteland
    • Zuid-Kennemerland
      • Amsterdamse Waterleidingduinen
      • Nationaal Park Zuid-Kennemerland
      • Kennemerstrand
    • Noord-Kennemerland
      • Wijk aan Zee
      • Noordhollands Duinreservaat
      • Bergen
      • Schoorlse Duinen
    • Noordkop
      • Camperduin-Petten
      • Zwanenwater
      • Zijpe- en Hazepolder
      • Callantsoog
      • Noordduinen
      • Den Helder
    • Texel
      • Zuidpunt van Texel
      • Duinen bij Den Hoorn
      • Duinen bij De Koog
      • Ten noorden van De Koog
    • Vlieland
    • Terschelling
    • Ameland
    • Schiermonnikoog
    • Rottumerplaat / Rottumeroog
  • Landschapselementen
    • Eendenkooien
    • Landgoederen
    • Wegen en paden
    • Kanalen
    • Stuifdijken
    • Agrarisch
    • Militair
    • Heemtuinen
    • Recreatief
  • Portretten
  • Onderzoek
  • Hotspots
  • Natuurmedia
rss

Artikel

01
SEP
2016

Herfstschroeforchis op de Hompelvoet in 2016 

Kees de Kraker
ActueelFlora en vegetatie
Tags : herfstschroeforchis, Hompelvoet, onderzoek
Posted By : Kees de Kraker
Comments : 0
[mappress mapid=”172″]

 

vogelwachthutTijd van verschijnen 

Op 7 augustus werden nog geen bloeiende planten waargenomen, maar een week later kwamen ze volop tevoorschijn (vele 100-en). De regen in de voorafgaande week zal daaraan hebben bijgedragen. Voldoende neerslag in augustus begunstigt het verschijnen van de Herfstschroeforchis. Het gaat om een gemiddelde datum tussen de uitersten 4 augustus (2014) en 26 augustus (2013). De voorafgaande maanden (april t/m juli) waren op de Hompelvoet niet bijzonder nat, wat neerslaghoeveelheid betreft was 2016 een gemiddeld seizoen (zeker niet nat en ook niet heel erg droog , maar geregeld een buitje).

Begrazing 

Door het open stellen van het tijdelijk niet begraasde deel (half april-half augustus) wordt gewoonlijk de druk van de ketel gehaald: het vee graast dan tijdelijk veel minder in de met Herfstschroeforchis begroeide gebieden. Dit jaar moest die openstelling even wachten doordat er in het niet begraasde deel een vallenonderzoek naar Noordse woelmuis plaatsvond en ik vind mijn vallen niet graag platgetrapt terug! Zodoende was de graasdruk op de Herfstschroeforchis tot 18 augustus nog aanzienlijk. Op zich is de begrazing door paarden die jaarrond voor een korte vegetatie zorgen een belangrijke voorwaarde voor het voortbestaan van de populatie. Runderen leveren in dat opzicht een wat minder positieve bijdrage.

Telling 

Zoals gewoonlijk werden kokkelschelpen gezeefd uit een voormalige schelpenbank op Noord en verpakt in zakjes van 100 stuks, waarna ze gebruikt werden om de bloeiende planten op de proefvlakken te merken (op 5 cm afstand aan de westzijde van de plant).De telling vond plaats in de periode van 17-27 augustus. Het aantalsverloop binnen de proefvlakken wordt gegeven in de bijgevoegde tabel.Omdat het merken van al die planten met kokkelschelpjes steeds meer een tijdrovende klus wordt, is het resterende deel op een minder intensieve manier geteld: door per (uitgezet) hectarehok de planten in banen van 5 meter breed te tellen. Voor een aantal hokken ben ik daar niet meer aan toegekomen en is het aantal van vorig jaar aangehouden.Uit het aantalsverloop van de proefvlakken komt een gemiddelde toename van 18%. Ook bij de lopend getelde hectarehokken werd zowel gelijkblijven als een af- of toename vastgesteld. De algemene indruk was dat het gemiddeld resultaat van de proefvlakken een goede indicatie vormde voor het verloop van de totale populatie. Daarbij ging het in 2015 om circa 45.000 bloeiende planten, met een toename van 18% komt dat aantal op 53.000. trends herfstschroeforchis 2

Verspreiding 

Wat betreft de verspreiding waren er geen grote afwijkingen met 2015. Er was geen sprake van duidelijke gebiedsuitbreiding; op de stuifdijkjes aan de oostzijde werd een aantal hectarehokken dit jaar niet bezet. Bij aantalstoename was er duidelijk sprake van verdichting van bestaande populaties en uitbreiding kortbij de aanwezige populatie (verdichting van het vlekvormig voorkomen). Afname vond plaats op locaties die enigszins verruigen of waar Kruipwilg een steeds dichtere mat vormt. Dit jaar was er als gevolg van een grotere gewasproductie door de geregelde vochtvoorziening wat meer verruiging doordat delen van het gebied maar weinig begraasd werden.

Bestuiving 

Bloembezoek werd waargenomen van Tuinhommel en Akkerhommel. Sommige gericht van de ene orchis naar de andere (bij voldoende dichtheid), anderen bleken minder kieskeurig. Vijf van de zes keer ging het om een Tuinhommel. Vanwege de niet zo grote bloemen gaat het daarbij meestal om kleinere exemplaren, soms werksters maar vooral mannetjes die de planten bezoeken om nectar te drinken (nectarkroeg). De laatste jaren gaat het bij de waarnemingen vrijwel uitsluitend om hommels, altijd soorten die lokaal veel voorkomen. In het verleden ging het soms om Honingbijen ook wel Zesvlekkige groefbij (Lasioglossum sexnotatum) die destijds talrijker op de Hompelvoet was dan tegenwoordig. De zaadzetting is over het algemeen niet slecht. Wel verdwijnen er door de begrazing ook na zaadzetting nog veel bloeiaren, maar er resteren er genoeg voor zaadverspreiding zoals uit de ontwikkeling van de afgelopen jaren blijkt.

Herfstschroeforchis tussen brunel, parnassia en herfstleeuwetand; foto Kees de Kraker

Van de Westduinen zijn nog geen gegevens bekend. Uit Limburg kwam het bericht dat er dit jaar op de Berghofweide maar weinig Herfstschroeforchissen werden gezien. Het juiste aantal is nog niet bekend. De kleine populatie op de Grevelingendam werd weer door William van der Hulle geteld. Hij kwam daarbij tot 32 ex., een afname ten opzichte van eerdere jaren (max. 65 ex.). Misschien is het gewoon een minder gunstig jaar voor de Herfstschroeforchis en hield de soort op de Hompelvoet ook even de adem in en staan er volgend jaar ineens zo’n 100.000 planten te bloeien. Wie weet.

Niet dat er over die dikke 50.000 van nu iets te mopperen valt, want dat is toch een prachtig aantal!

 

 

Gerelateerde artikelen:

  1. Duinvalleieilanden of: Hollands vulkanisme
  2. Atlas van de Noord-Hollandse Flora (recensie)
  3. Berichten van Hompelvoet
About the Author

Social Share

    Leave a Reply Reactie annuleren

    *
    *

    Digitale documentatie duinen Voorne

    Overzichtskaart hotspots: wandelingen met bijzondere planten

    hotspots duinen wandeling Bezoek hotspots bloeiende duinen

    Boeken

    Duinen en mensen Voorne

    Aan rijkdom is op Voorne geen gebrek.
    42,50

    Bestel

    Bloeiende duinen

    'Een ‘must-have’ voor planten- en duinliefhebbers.’ (Bionieuws)
    van 29,50 naar 19,50

    Bestel

    Het vroon ontrafeld

    40 jaar waterwinning en natuurherstel in de Middel-en Oostduinen op Goeree

    Bestel

    Duinen en mensen Noordkop & Zwanenwater

    De slankste kuststrook van ons land. Waar duin en dijk vervloeien. Slechts 17,50.

    Bestel

    Duinen en mensen Texel

    De Texelse duinen en kwelders zijn van een betoverende schoonheid. Slechts 9,50

    Bestel

    Niet zonder elkaar

    Beste natuurboek van 2015 en zeer actueel
    nu 9,50 ook als pdf

    Bestel

    Het achterboek: online achtergronden bij Bloeiende duinen

    Aanmelden nieuwsbrief



    Doorzoek alle artikelen

    • De hoogste tijd om een nieuwe kustlijn te bouwen https://t.co/SMbSKy4Jx0 via @nrc De droom van baggeraars of definitieve breuk met natuur? over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/z8LOuHxS6x over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/MKj2wPyoUe over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KnLt93 over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KntRKt over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/NHMol9ZqCv over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/GJfzDwligz over a year ago
    • Hotspot Hoek van Holland: nieuwe vallei en groene strand https://t.co/665qaA6IE7 https://t.co/7i5BcbHm7I over a year ago
    • Het verborgen duin https://t.co/N1tYABTHO7 https://t.co/ixXaeJCBIS over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/OIhH95kvbP over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/G8iQPhjqv3 over a year ago
    • Veldonderzoek naar effecten opspuiten zand https://t.co/bLkwZkPmuI over a year ago
    • Hotspot Vuurbaakduin: 10 soorten in beeld https://t.co/itaSWqGOtM over a year ago
    • Nieuwe Hondsbossche duinen…hoe gaat het met de natuur? https://t.co/nljpWc1rWl https://t.co/5nEG3Jxlgo over a year ago
    • Nieuwe Hondsbossche duinen…hoe gaat het met de natuur? https://t.co/nljpWc1rWl https://t.co/GabP5KkEMJ over a year ago
    • Hotspot Nieuwe Hondsbossche duinen en de oude dijk, 10 soorten in beeld https://t.co/iwibrYD3BW https://t.co/uxlVMSBgMf over a year ago
    • Hotspot Nieuwe Hondsbossche duinen en de oude dijk, 10 soorten in beeld https://t.co/iwibrYD3BW https://t.co/tvLtuZtPWD over a year ago
    • Hotspot Vlaggenduin: 10 soorten in beeld https://t.co/jcIxEiKjjI https://t.co/9PatwTug0r over a year ago
    • Hotspot Vlaggenduin: 10 soorten in beeld https://t.co/jcIxEiKjjI https://t.co/ziBpNBr6Ti over a year ago
    • Hotspot Coepelduynen: 10 soorten in beeld https://t.co/COzYeEpx67 https://t.co/qgCJUMKjwZ over a year ago

    Auteurs

    Auteurs die een verhaal + beeld over een duinthema of over een gebied breed willen verspreiden kunnen contact met de redactie opnemen. Het kan gaan om nieuwe verhalen, maar ook om bestaande artikelen in de vorm van een pdf. De redactie zoekt ook correspondenten: contactpersonen in een bedrijf / instelling of vereniging. Een correspondent kan de redactie van duinenenmensen.nl in contact brengen met een of meer auteurs, of bestaande artikelen aanleveren. Informatie voor auteurs Auteurs van boeken Duinen en mensen en hun bijdrages op deze site

    Duinen en mensen boeken

    Duinen en mensen is een serie boeken over de Nederlandse kust. Cultuur en natuur van het kustlandschap worden gelijkwaardig en veelzijdig beschreven. Met honderden nieuwe kaarten en de laatste stand van wetenschap. Kennemerland (2009), Noordkop en Zwanenwater (2011) en Texel (2013). Bestel
    Deze site is een initiatief van Uitgeverij Natuurmedia, en tot stand gekomen met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds


    KVK nr.: 37075141 - BTW nr.: NL074839743B01 - Adres: Nieuwendijk 2, 3252 LK Goedereede - Tel: 06 51 79 29 79
    Redactie: Rolf Roos, Nico van der Wel,
    Machiel van Wijngaarden, Danny Zuurbier


    Wilt u deze site steunen? Klik hier.

    Ontwerp en ontwikkeling: toomanywords.nl