over de site | contact | info auteurs | toegang auteurs
  • Home
  • Nieuws
  • Thema’s
    • Ontstaan van de kust
      • Duinen als zeewering
      • Klimaat en duinen
    • Archeologie
    • Zeedorpen
    • Jacht
    • Duinlandbouw
    • Cartografie
    • Veldnamen
    • Militaire kustverdediging
    • Waterwinning
    • Natuur en landschap
      • Flora en vegetatie
      • Fauna
      • Bos
      • Natuurbeheer
    • Strand
    • Recreatie
    • Beeldende kunst
  • Gebieden
    • Zeeland
    • Zuid-Hollandse eilanden
    • Zuid-Hollandse vasteland
    • Zuid-Kennemerland
      • Amsterdamse Waterleidingduinen
      • Nationaal Park Zuid-Kennemerland
      • Kennemerstrand
    • Noord-Kennemerland
      • Wijk aan Zee
      • Noordhollands Duinreservaat
      • Bergen
      • Schoorlse Duinen
    • Noordkop
      • Camperduin-Petten
      • Zwanenwater
      • Zijpe- en Hazepolder
      • Callantsoog
      • Noordduinen
      • Den Helder
    • Texel
      • Zuidpunt van Texel
      • Duinen bij Den Hoorn
      • Duinen bij De Koog
      • Ten noorden van De Koog
    • Vlieland
    • Terschelling
    • Ameland
    • Schiermonnikoog
    • Rottumerplaat / Rottumeroog
  • Landschapselementen
    • Eendenkooien
    • Landgoederen
    • Wegen en paden
    • Kanalen
    • Stuifdijken
    • Agrarisch
    • Militair
    • Heemtuinen
    • Recreatief
  • Portretten
  • Onderzoek
  • Hotspots
  • Natuurmedia
rss

Artikel

23
DEC
2014

Het kustlandschap op schilderijen uit de 19de en vroeg 20ste eeuw: het strand

Pim Jungerius en Hanneke van den Ancker
Beeldende kunstStrand
Tags : duinbeeld
Posted By : Rolf Roos
Comments : 0

(Red.: Een interessant artikel in Duin, eind 2015. We geven enige citaten en aan het eind een link naar de hele pdf)

Oude foto’s met voor geomorfologen bruikbare informatie zijn er nog niet zo lang en niet zo veel. Daarom gebruiken we landschapschilderijen als informatiebron. Schilderijen geven behalve informatie over veranderingen in kleding en dagelijkse activiteiten, soms ook informatie over ontwikkelingen in de morfologie van het landschap.

(…) Het streven van schilders uit de ‘plein air’ beweging in de 19de eeuw, was om het landschap zo waarheidsgetrouw mogelijk weer te geven. Ze schilderden vaak in de open lucht, wat in die tijd technisch mogelijk werd doordat er verf in tubes beschikbaar kwam.

(…)Het duinlandschap is in te delen in sub-landschappen die visueel duidelijk van elkaar verschillen. Vanaf zee landinwaarts gaat het om: strand, zeereep (witte duinen), grijze duinen, zeedorpenlandschap, binnenduinrand, strandwallen en geestgronden.

Fig. 1. J. Michaux (1876-1956) Op het strand na de regen.

Fig. 1. J. Michaux (1876-1956) Op het strand na de regen.

Fig. 2. D. Donny (1798-1861) Vissersboten bij eb.

Fig. 2. D. Donny (1798-1861) Vissersboten bij eb.

(…) Vergelijk je het Belgische strand op het schilderij van Michaux (Fig. 1) met het Nederlandse strand van Donny (Fig. 2), dan zie je dat het strand in Nederland minder steil oploopt.

Fig. 5. H.J. Kuijten (1883-1952) Strand met koetsjes, private collectie.

Fig. 5. H.J. Kuijten (1883-1952) Strand met koetsjes, private collectie.

(…)Het strand is sinds de oudste strandgezichten nauwelijks veranderd. De geomorfologische processen van stromingen, getijden en wind wissen de sporen van de mens weer snel uit, vaak nog dezelfde dag. In Fig. 1 zijn op de achtergrond strandhoofden zichtbaar. Ze zijn vanaf eind 19de eeuw aangelegd om erosie van het strand tegen te gaan. Door de waterwinning in de duinen is wel het kwelwater op het strand verdwenen, de stroompjes zoet water die van de duinvoet naar zee liepen (Fig. 4). Dat het hier om kwelwater gaat en niet om afstromend vloedwater is af te leiden aan de uniforme breedte en diepte van de geul.

(…) Op het schilderij van Blommers, en beter nog op dat van Kuijten, zie je ook een zandbank. Voor onze stranden liggen meestal één of meer zandbanken, die bij eb droogvallen. De laagte tussen twee zandbanken heet zwin. De geulen die de zandbanken doorsnijden noemt men muien; via die muien stroomt het water bij eb weer naar zee (Fig. 3). De ondiepe zwinnen zorgen er mede voor dat het Hollandse strand een gewild recreatieobject is; kinderen kunnen er veilig spelen.

Fig. 4. B.J. Blommers (1845 -1914) Scheepje zeilen.

Fig. 4. B.J. Blommers (1845 -1914) Scheepje zeilen.

Fig. 3. Zwinnen en muien

Fig. 3. Zwinnen en muien

Lees verder het hele artikel als pdf: Duin 4_2015_Het kustlandschap op schilderijen

Dit artikel is eerder verschenen in DUIN, het magazine van Stichting Duinbehoud. U kunt een gratis proefexemplaar van DUIN opvragen.

(Overgenomen uit Duin 4 (2015) van de Stichting Duinbehoud)

Gerelateerde artikelen:

  1. Duinbeeld. Thé Lau: Duinlandschap met gezicht op Groet (1929)
  2. Duinbeeld. Frans Milatz: Bij de Brouwerskolk te Overveen (1804)
  3. Duinbeeld. Jan van Scorel en medewerkers: Kaart van noordelijk Noord-Holland (1552)
About the Author

Social Share

    Leave a Reply Reactie annuleren

    *
    *

    Digitale documentatie duinen Voorne

    Overzichtskaart hotspots: wandelingen met bijzondere planten

    hotspots duinen wandeling Bezoek hotspots bloeiende duinen

    Boeken

    Duinen en mensen Voorne

    Aan rijkdom is op Voorne geen gebrek.
    42,50

    Bestel

    Bloeiende duinen

    'Een ‘must-have’ voor planten- en duinliefhebbers.’ (Bionieuws)
    van 29,50 naar 19,50

    Bestel

    Het vroon ontrafeld

    40 jaar waterwinning en natuurherstel in de Middel-en Oostduinen op Goeree

    Bestel

    Duinen en mensen Noordkop & Zwanenwater

    De slankste kuststrook van ons land. Waar duin en dijk vervloeien. Slechts 17,50.

    Bestel

    Duinen en mensen Texel

    De Texelse duinen en kwelders zijn van een betoverende schoonheid. Slechts 9,50

    Bestel

    Niet zonder elkaar

    Beste natuurboek van 2015 en zeer actueel
    nu 9,50 ook als pdf

    Bestel

    Het achterboek: online achtergronden bij Bloeiende duinen

    Aanmelden nieuwsbrief



    Doorzoek alle artikelen

    • De hoogste tijd om een nieuwe kustlijn te bouwen https://t.co/SMbSKy4Jx0 via @nrc De droom van baggeraars of definitieve breuk met natuur? over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/z8LOuHxS6x over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/MKj2wPyoUe over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KnLt93 over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KntRKt over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/NHMol9ZqCv over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/GJfzDwligz over a year ago
    • Hotspot Hoek van Holland: nieuwe vallei en groene strand https://t.co/665qaA6IE7 https://t.co/7i5BcbHm7I over a year ago
    • Het verborgen duin https://t.co/N1tYABTHO7 https://t.co/ixXaeJCBIS over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/OIhH95kvbP over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/G8iQPhjqv3 over a year ago
    • Veldonderzoek naar effecten opspuiten zand https://t.co/bLkwZkPmuI over a year ago
    • Hotspot Vuurbaakduin: 10 soorten in beeld https://t.co/itaSWqGOtM over a year ago
    • Nieuwe Hondsbossche duinen…hoe gaat het met de natuur? https://t.co/nljpWc1rWl https://t.co/5nEG3Jxlgo over a year ago
    • Nieuwe Hondsbossche duinen…hoe gaat het met de natuur? https://t.co/nljpWc1rWl https://t.co/GabP5KkEMJ over a year ago
    • Hotspot Nieuwe Hondsbossche duinen en de oude dijk, 10 soorten in beeld https://t.co/iwibrYD3BW https://t.co/uxlVMSBgMf over a year ago
    • Hotspot Nieuwe Hondsbossche duinen en de oude dijk, 10 soorten in beeld https://t.co/iwibrYD3BW https://t.co/tvLtuZtPWD over a year ago
    • Hotspot Vlaggenduin: 10 soorten in beeld https://t.co/jcIxEiKjjI https://t.co/9PatwTug0r over a year ago
    • Hotspot Vlaggenduin: 10 soorten in beeld https://t.co/jcIxEiKjjI https://t.co/ziBpNBr6Ti over a year ago
    • Hotspot Coepelduynen: 10 soorten in beeld https://t.co/COzYeEpx67 https://t.co/qgCJUMKjwZ over a year ago

    Auteurs

    Auteurs die een verhaal + beeld over een duinthema of over een gebied breed willen verspreiden kunnen contact met de redactie opnemen. Het kan gaan om nieuwe verhalen, maar ook om bestaande artikelen in de vorm van een pdf. De redactie zoekt ook correspondenten: contactpersonen in een bedrijf / instelling of vereniging. Een correspondent kan de redactie van duinenenmensen.nl in contact brengen met een of meer auteurs, of bestaande artikelen aanleveren. Informatie voor auteurs Auteurs van boeken Duinen en mensen en hun bijdrages op deze site

    Duinen en mensen boeken

    Duinen en mensen is een serie boeken over de Nederlandse kust. Cultuur en natuur van het kustlandschap worden gelijkwaardig en veelzijdig beschreven. Met honderden nieuwe kaarten en de laatste stand van wetenschap. Kennemerland (2009), Noordkop en Zwanenwater (2011) en Texel (2013). Bestel
    Deze site is een initiatief van Uitgeverij Natuurmedia, en tot stand gekomen met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds


    KVK nr.: 37075141 - BTW nr.: NL074839743B01 - Adres: Nieuwendijk 2, 3252 LK Goedereede - Tel: 06 51 79 29 79
    Redactie: Rolf Roos, Nico van der Wel,
    Machiel van Wijngaarden, Danny Zuurbier


    Wilt u deze site steunen? Klik hier.

    Ontwerp en ontwikkeling: toomanywords.nl