over de site | contact | info auteurs | toegang auteurs
  • Home
  • Nieuws
  • Thema’s
    • Ontstaan van de kust
      • Duinen als zeewering
      • Klimaat en duinen
    • Archeologie
    • Zeedorpen
    • Jacht
    • Duinlandbouw
    • Cartografie
    • Veldnamen
    • Militaire kustverdediging
    • Waterwinning
    • Natuur en landschap
      • Flora en vegetatie
      • Fauna
      • Bos
      • Natuurbeheer
    • Strand
    • Recreatie
    • Beeldende kunst
  • Gebieden
    • Zeeland
    • Zuid-Hollandse eilanden
    • Zuid-Hollandse vasteland
    • Zuid-Kennemerland
      • Amsterdamse Waterleidingduinen
      • Nationaal Park Zuid-Kennemerland
      • Kennemerstrand
    • Noord-Kennemerland
      • Wijk aan Zee
      • Noordhollands Duinreservaat
      • Bergen
      • Schoorlse Duinen
    • Noordkop
      • Camperduin-Petten
      • Zwanenwater
      • Zijpe- en Hazepolder
      • Callantsoog
      • Noordduinen
      • Den Helder
    • Texel
      • Zuidpunt van Texel
      • Duinen bij Den Hoorn
      • Duinen bij De Koog
      • Ten noorden van De Koog
    • Vlieland
    • Terschelling
    • Ameland
    • Schiermonnikoog
    • Rottumerplaat / Rottumeroog
  • Landschapselementen
    • Eendenkooien
    • Landgoederen
    • Wegen en paden
    • Kanalen
    • Stuifdijken
    • Agrarisch
    • Militair
    • Heemtuinen
    • Recreatief
  • Portretten
  • Onderzoek
  • Hotspots
  • Natuurmedia
rss

Artikel

26
FEB
2016

Duinbeeld. Roelant Roghman: De ruïne van kasteel Oud-Haerlem bij Heemskerk (1646)

Boudewijn Bakker & Rolf Roos
Beeldende kunst
Tags : duinbeeld, media, Roghman, schilderij
Posted By : Boudewijn Bakker
Comments : 0

Roeland Roghman (1627-1692)
De ruïne van het kasteel Oud-Haerlem bij Heemskerk
1646-1647
Zwart krijt, penseel in grijs
33 x 48,2 cm
Opschriften: verso, r.o.: (in latere hand] in Kennemerlant by Assemburgh het huys te [in oudste hand] out haerlem
Haarlem, Teylers Museum, inv.nr. O**31

Literatuur
HW.Th. Kloek en H.W.M. van der Wyck, De kasteeltekeningen van Roelant Roghman, Alphen aan den Rijn (Canaletto) 1990, cat.nr. 150

Kunsthistorie

Roelant Roghman was een Amsterdamse landschapsschilder uit de omgeving van Rembrandt. Hij tekende en etste het Hollandse landschap naar het leven, soms in de vorm van reeksen topografische gezichten; daarnaast schilderde hij bedachte fantasielandschappen op grond van schetsen tijdens een reis naar Italië. Maar hij is tegenwoordig vooral bekend als de maker van een reeks van oorspronkelijk ongeveer 260 grote getekende portretten van Hollandse, Utrechtse en Gelderse kastelen, waarvan er nu nog 220 bekend zijn. Hij heeft deze reeks grotendeels getekend gedurende in de jaren 1646 en 1647, toen hij nog maar negentien-twintig jaar oud was. Ze vertonen een groot meesterschap in de beheersing van volume, perspectief en atmosfeer. Roghmans kasteelportretten zijn beroemd als hoogtepunten in de geschiedenis van de documentaire tekenkunst.
Veel middeleeuwse kastelen in Kennemerland, zoals Brederode en Ter Kleef, waren in de strijd tegen Spanje verwoest. De bouwvallen van Oud-Haerlem, waarvan in Roghmans tijd vrijwel niets meer over was dan een paar muurbrokken in het open land, waren veel ouder. Die weinige resten heeft Roghman hier weergegeven, waarbij hij de kaalheid van de omgeving nog eens benadrukte door de ruïne af te beelden onder een hoge, donkerer en stormachtige lucht.

Locatie

Het slot Oud Haerlem is in 1248 gebouwd voor Simon van Haerlem, leenman van graaf Willem II van Holland. Het stond even ten oosten van Heemskerk, een paar honder meter ten zuidwesten van het later gebouwde slot Assumburg. Al in 1351, tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten, werd het belegerd en verwoest. Bij luchtfotografie in de jaren 1930 is het kasteel ‘herontdekt’. In 1960 is archeologisch onderzoek gedaan naar de resten van het slot, waarbij een belangrijke bronsschat werd gevonden.
Het slot is nog steeds zichtbaar in onregelmatige verhogingen in het weiland. Sinds 1977 staan de sporen van Oud-Haerlem op de lijst van archeologische rijksmonumenten.

Tijd en seizoen

Diep in het jaar op een winderige dag.

Natuur en landschap

Bijna alle kastelen en versterkingen van Kennemerland lagen niet hoog en droog op het zand maar aan de rand van (oude) duinen en laag land, voormalige strandvlakte of op voormalige oeverwallen van het Oerij (zie, bv ook Slot Brederode, Santpoort of Marquette, Heemskerk) zodat ze deels of geheel door water en moeras te omringen waren. Ook Oud-Haerlem en het nabijgelegen Assumburg vallen in die categorie.

Zie Herenwegen en ligging kastelen uit Duinen en mensen Kennermerland.

Het kronkelige water aan de rechterzijde is, getuige een detail van de kaart van Joh. Dou uit ca 1660 droeg de naam Mole watering, nog zichtbaar op de luchtfoto. Gelegen nabij het ‘Ruwijn van huys Oudt Haerlem”. De aangegeven Zuydt Maad Wegh bestaat nog steeds, net als haar tegenhanger de Noordermaatweg dat landerijen van kasteel Marquette aan de noordzijde begrenst. Het noorden op de kaart is links.

Op onderstaande kaart/satellietfoto zijn de ondergrondse fundamenten goed te zien.

Gerelateerde artikelen:

  1. Duinbeeld. Jacob van Ruisdael: Wijk aan Zee (ca 1665) met twee gezichtspunten
  2. Duinbeeld. Thé Lau: Duinlandschap met gezicht op Groet (1929)
  3. Duinbeeld. Frans Milatz: Bij de Brouwerskolk te Overveen (1804)
About the Author

Social Share

    Leave a Reply Reactie annuleren

    *
    *

    Overzichtskaart hotspots: wandelingen met bijzondere planten

    hotspots duinen wandeling Bezoek hotspots bloeiende duinen

    Boeken

    Duinen en mensen Voorne

    Aan rijkdom is op Voorne geen gebrek. Nieuw boek komt er aan!
    42,50 voorintekening 24,95

    Bestel

    Bloeiende duinen

    'Een ‘must-have’ voor planten- en duinliefhebbers.’ (Bionieuws)
    24,50

    Bestel

    Het vroon ontrafeld

    40 jaar waterwinning en natuurherstel in de Middel-en Oostduinen op Goeree

    Bestel

    Duinen en mensen Noordkop & Zwanenwater

    De slankste kuststrook van ons land. Waar duin en dijk vervloeien. Slechts 17,50.

    Bestel

    Duinen en mensen Texel

    De Texelse duinen en kwelders zijn van een betoverende schoonheid. Slechts 19,50

    Bestel

    Niet zonder elkaar

    Beste natuurboek van 2015 en zeer actueel
    24,50 ook als pdf

    Bestel

    Het achterboek: online achtergronden bij Bloeiende duinen

    Aanmelden nieuwsbrief



    Doorzoek alle artikelen

    • De hoogste tijd om een nieuwe kustlijn te bouwen https://t.co/SMbSKy4Jx0 via @nrc De droom van baggeraars of definitieve breuk met natuur? over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/z8LOuHxS6x over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/MKj2wPyoUe over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KnLt93 over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KntRKt over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/NHMol9ZqCv over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/GJfzDwligz over a year ago
    • Hotspot Hoek van Holland: nieuwe vallei en groene strand https://t.co/665qaA6IE7 https://t.co/7i5BcbHm7I over a year ago
    • Het verborgen duin https://t.co/N1tYABTHO7 https://t.co/ixXaeJCBIS over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/OIhH95kvbP over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/G8iQPhjqv3 over a year ago
    • Veldonderzoek naar effecten opspuiten zand https://t.co/bLkwZkPmuI over a year ago
    • Hotspot Vuurbaakduin: 10 soorten in beeld https://t.co/itaSWqGOtM over a year ago
    • Nieuwe Hondsbossche duinen…hoe gaat het met de natuur? https://t.co/nljpWc1rWl https://t.co/5nEG3Jxlgo over a year ago
    • Nieuwe Hondsbossche duinen…hoe gaat het met de natuur? https://t.co/nljpWc1rWl https://t.co/GabP5KkEMJ over a year ago
    • Hotspot Nieuwe Hondsbossche duinen en de oude dijk, 10 soorten in beeld https://t.co/iwibrYD3BW https://t.co/uxlVMSBgMf over a year ago
    • Hotspot Nieuwe Hondsbossche duinen en de oude dijk, 10 soorten in beeld https://t.co/iwibrYD3BW https://t.co/tvLtuZtPWD over a year ago
    • Hotspot Vlaggenduin: 10 soorten in beeld https://t.co/jcIxEiKjjI https://t.co/9PatwTug0r over a year ago
    • Hotspot Vlaggenduin: 10 soorten in beeld https://t.co/jcIxEiKjjI https://t.co/ziBpNBr6Ti over a year ago
    • Hotspot Coepelduynen: 10 soorten in beeld https://t.co/COzYeEpx67 https://t.co/qgCJUMKjwZ over a year ago

    Auteurs

    Auteurs die een verhaal + beeld over een duinthema of over een gebied breed willen verspreiden kunnen contact met de redactie opnemen. Het kan gaan om nieuwe verhalen, maar ook om bestaande artikelen in de vorm van een pdf. De redactie zoekt ook correspondenten: contactpersonen in een bedrijf / instelling of vereniging. Een correspondent kan de redactie van duinenenmensen.nl in contact brengen met een of meer auteurs, of bestaande artikelen aanleveren. Informatie voor auteurs Auteurs van boeken Duinen en mensen en hun bijdrages op deze site

    Duinen en mensen boeken

    Duinen en mensen is een serie boeken over de Nederlandse kust. Cultuur en natuur van het kustlandschap worden gelijkwaardig en veelzijdig beschreven. Met honderden nieuwe kaarten en de laatste stand van wetenschap. Kennemerland (2009), Noordkop en Zwanenwater (2011) en Texel (2013). Bestel
    Deze site is een initiatief van Uitgeverij Natuurmedia, en tot stand gekomen met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds


    KVK nr.: 37075141 - BTW nr.: NL074839743B01 - Adres: Nieuwendijk 2, 3252 LK Goedereede - Tel: 06 51 79 29 79
    Redactie: Rolf Roos, Nico van der Wel,
    Machiel van Wijngaarden, Danny Zuurbier


    Wilt u deze site steunen? Klik hier.

    Ontwerp en ontwikkeling: toomanywords.nl