Frederik Hendrik Kaemmerer, De nieuwe boulevard bij Scheveningen

Wandelende dames bij Scheveningen

Frederik Hendrik Kaemmerer (1839-1902)
1871-1875
Olieverf op doek, 27 x 41,5 cm
Haags Historisch Museum

Kunsthistorie

Kaemmerer was een geboren Hagenaar. Hij vertrok al jong naar Parijs, samen met zijn vriend Constant Artz, maar hij bleef vanaf 1871 geregeld terugkomen naar Scheveningen. Hij kwam hier vooral om inspiratie op te doen voor zijn duin- en strandtaferelen in impressionistische stijl, waarmee hij in Parijs furore maakte. Dit werk is vermoedelijk ontstaan tijdens een van zijn eerste bezoeken.

Kaemmerer werkte aanvankelijk in een traditionele historiserende stijl, maar in Parijs werd hij al spoedig gegrepen door het opkomende impressionisme, een stijl die hij al spoedig meesterlijk leerde hanteren.

Omstreeks 1870 kwam Scheveningen in stormachtige vaart op als moderne badplaats. Toen is ook de eerste simpele ‘boulevard’ van rode klinkers aangelegd.

Tijd en seizoen

Het is een winderige dag, vermoedelijk al in het vroege najaar. Sommige bomschuiten liggen nog op het strand maar een paar liggen al klaar om uit te varen, en twee mondaine dames trotseren de stormwind voor een sportieve wandeling.

Locatie

De wandelende dames lopen over de nieuwe klinkerweg, ergens ter hoogte van Café Bellevue aan de rand van Scheveningen, in de richting van de Oude Kerk. Recht voor ons zien we half verscholen achter de duinrand de daken van het oude dorp, met daarachter Hotel Zeerust, waar Kaemmerer zelf graag logeerde. Links daarvan verrijst boven op het duin de oude vuurbaak, die in 1875 is afgebroken en vervangen door de vuurtoren.

Natuur en landschap

Details in de levende natuur zijn, behalve wat helmgras, niet afgebeeld.

Een bijzonder element op het schilderij dat het nieuwe landschapsgebruik in deze fase van opkomst van ‘recreatie’ (het woord bestond toe nog niet) accentueert: een klein, net afgewerkt bankje.
De bomschuiten op het strand liggen er zoals ze eeuwen op de kust lagen, en niet in een haven. Bij hoog water werden ze met paarden de zee ingetrokken. De Scheveningse haven bestond nog niet.

Zowel duin als duinvoet zijn, zoals vaker in een veel belopen duin vlak bij zee, schaars begroeid en er is volop verstuiving.