Simon Verveer Gezicht op Scheveningen 1872

Salomon Verveer (1813-1876), Gezicht op Scheveningen

1872

Olieverf op doek, 65,5 x 108 cm

Haags Historisch Museum, inv.nr. 1872-0003-SCH

Kunsthistorie

Salomon Verveer woonde en werkte in Den Haag. Hij was een van de meest vermaarde en gewaardeerde schilders van zijn tijd en kreeg hoge ridderorden zowel in België als in Nederland. Net als zijn collega Jozef Israels legde hij zich al vroeg toe op onderwerpen uit het vissersleven, maar anders dan Israels schilderde hij ook meermalen het dorp zelf. Lange tijd werkte hij in traditionele romantische stijl, maar omstreeks 1870 raakte hij – net als zijn leerling Frederik Hendrik Kaemmerer (zie bijv. zijn ‘Wandelende dames bij Scheveningen‘) – geboeid door de frisse picturale aanpak van de impressionisten. Anders dan de impressionisten, die streefden naar een realistische weergave van hun onderwerp, bleef Verveer echter het vissersleven idealiseren. Daarvan is dit schilderij een  treffend voorbeeld. Een ezelkar met lege vismanden komt ons tegemoet en her en der lopen of zitten de Scheveningers zelf. Het hele tafereel straalt kalmte en rust uit.

Tijd en seizoen

De torenklok wijst vijf voor negen aan, kennelijk in de ochtend want de zon schijnt staat in het oosten, achter het losse en buiïge wolkendek. Een zuidwestenwind blaast netten en wasgoed droog. Het moet zomer zijn, want het gewas is groen.

Locatie

We kijken vanaf het strand naar het dorp, met in het midden de weg over het duin naar de Oude Kerk. Het dorp steekt krachtig af tegen de bewolkte maar heldere lucht. Rechts vooraan liggen oude planken, manden en touwen, daarachter een paar hoog op het strand getrokken oude bomschuiten.

Natuur en landschap

Het werk toont  een typisch ‘zeedorpenlandschap‘ met veel rommelige plekken rond de bewoning, stuifkuiltjes en plukken gewas. Alle struiken zijn geoogst of platgelopen, bomen ontbreken. Details in de natuur zijn er weinig, maar de pollige structuur van de plukken gewas op de grond kunnen hier wel eens niet het (overwegend geelgroene of blauwgroene) helmgras of  zandhaver zijn, maar de donkere duinaveruit (Artemisia maritima), een kenmerkende zeedorpensoort die zuidelijk in de vastelandsduinen (m.n. tot en met Noordwijk)  veel voorkomt.