over de site | contact | info auteurs | toegang auteurs
  • Home
  • Nieuws
  • Thema’s
    • Ontstaan van de kust
      • Duinen als zeewering
      • Klimaat en duinen
    • Archeologie
    • Zeedorpen
    • Jacht
    • Duinlandbouw
    • Cartografie
    • Veldnamen
    • Militaire kustverdediging
    • Waterwinning
    • Natuur en landschap
      • Flora en vegetatie
      • Fauna
      • Bos
      • Natuurbeheer
    • Strand
    • Recreatie
    • Beeldende kunst
  • Gebieden
    • Zeeland
    • Zuid-Hollandse eilanden
    • Zuid-Hollandse vasteland
    • Zuid-Kennemerland
      • Amsterdamse Waterleidingduinen
      • Nationaal Park Zuid-Kennemerland
      • Kennemerstrand
    • Noord-Kennemerland
      • Wijk aan Zee
      • Noordhollands Duinreservaat
      • Bergen
      • Schoorlse Duinen
    • Noordkop
      • Camperduin-Petten
      • Zwanenwater
      • Zijpe- en Hazepolder
      • Callantsoog
      • Noordduinen
      • Den Helder
    • Texel
      • Zuidpunt van Texel
      • Duinen bij Den Hoorn
      • Duinen bij De Koog
      • Ten noorden van De Koog
    • Vlieland
    • Terschelling
    • Ameland
    • Schiermonnikoog
    • Rottumerplaat / Rottumeroog
  • Landschapselementen
    • Eendenkooien
    • Landgoederen
    • Wegen en paden
    • Kanalen
    • Stuifdijken
    • Agrarisch
    • Militair
    • Heemtuinen
    • Recreatief
  • Portretten
  • Onderzoek
  • Hotspots
  • Natuurmedia
rss

Artikel

25
MEI
2015

Duinbeeld. George Pieter Westenberg: De Zwitserse brug op het landgoed Elswout bij Haarlem (1818)

Boudewijn Bakker en Rolf Roos
Beeldende kunst
Tags : duinbeeld, Elswout, Kennemerland, media, schilderijen
Posted By : Boudewijn Bakker
Comments : 0

Westenberg.Elswout.1818.NHA.KNA006003624 NL-HlmNHA_53003893

De grote Zwitserse brug op het landgoed Elswout bij Haarlem

George Pieter Westenberg (1791-1874)

1818

pen en penseel in zwart en grijs

29 x 46 cm

Haarlem, Noord-Hollands Archief, aanvraagnummer NL-HlmNHA_53003893

Kunsthistorie

‘P.G.’ Westenberg, zoals hij destijds genoemd werd, woonde en werkte in Amsterdam en Haarlem, waar hij lange tijd ‘opzichter’ was van de koninklijke verzameling Schilderijen van Levende Meesters in Paviljoen Welgelegen. Als kunstenaar bestudeerde hij de techniek en stijl van zijn beroemde zeventiende-eeuwse voorgangers, maar zijn onderwerpen koos hij in zijn eigen tijd en omgeving. Zijn inspiratie zocht hij graag in heuvelachtige gebieden van Bentheim en Oost-Nederland, maar ook dichtbij in de Kennemerduinen en op het landgoed Elswout.

Tijd en seizoen

Het is hoogzomer, een windloze, rustige dag en de zon  lijkt hoog te staan.

Locatie

De duinstreek rondom Haarlem telde omstreeks 1800 vele tientallen, meest al in de zeventiende eeuw aangelegde buitenplaatsen van vermogende Amsterdammers. Een van de bekendste was Elswout bij Overveen, Kort voor 1800 liet de eigenaar, Jacob Boreel, zijn landgoed optuigen met zogenaamde ‘tuinsieraden’ in de toen moderne Engelse stijl. Eén daarvan was de ‘grote Zwitserse brug’, dicht bij de bekende uitspanning Kraantje Lek. Deze brug werd al spoedig een aantrekkelijk pittoresk motief voor wandelaars en kunstenaars met gevoel voor romantiek. Westenberg heeft meerdere tekeningen van dit populaire kunstwerk vervaardigd, waarvan dit blad de oorspronkelijke, ter plaatse getekende versie is.

De huidige situatie toont een veel strakkere brug en hooggaand geboomte. Foto Rolf Roos 2015

Natuur en landschap

Elswout is een fraai voorbeeld van een landgoed aangelegd op een zanderij, een plek waar zand werd gewonnen (doorgaans voor stedebouw en wegenaanleg, 17e en 18e eeuw). De hierdoor niet onbemiddeld geraakte duineigenaar startte dan niet zelden op de vlakke delen een landhuis. Het water op de voorgrond is een uitgegraven waterpartij die hier gevoed wordt door schoon duinwater, want Elswout grenst aan de hoge blinkerts waar ook het klimduin bij Kraantje Lek van resteert. Het grondwater hieronder vloeit polderwaarts richting Elswout af.

De meest westelijke delen van het landgoed, de locatie van dit schilderij, zijn restanten van die hoe duinen waarvan het reliëf, uit landschappelijke motieven nog door graafwerk zijn versterkt.

Bomen in werk zijn decoratieve berken, groepsgewijs aangeplant, terwijl tegenwoordig hooggaande beuken de sfeer bepalen.

 

Orangerie Elswout

Orangerie Elswout

Zie achtergronden in het boek Duinen en mensen Kennemerland, het hoofdstuk over Elswout: natuur met stijl.

Literatuur:

Wiepke Loos, Robert-Jan te Rijdt en Marjan van Heteren (red.), Langs velden en wegen: de verbeelding van het landschap in de 18de en 19de eeuw, Amsterdam/Blaricum 1997/1998, pp. 210-211

[mappress mapid=”133″]

 

 

 

Gerelateerde artikelen:

  1. Duinbeeld. Willem Bastiaan Tholen: Duinlandschap bij Oranjezon op Walcheren (ca 1905)
  2. Duinbeeld. Paulus Potter, De varkenshoeder (1645)
  3. Duinbeeld. Claes Jansz Visscher, Gezicht op Egmond aan Zee (1615)
About the Author

Social Share

    Leave a Reply Reactie annuleren

    *
    *

    Overzichtskaart hotspots: wandelingen met bijzondere planten

    hotspots duinen wandeling Bezoek hotspots bloeiende duinen

    Boeken

    Duinen en mensen Voorne

    Aan rijkdom is op Voorne geen gebrek. Nieuw boek komt er aan!
    42,50 voorintekening 24,95

    Bestel

    Bloeiende duinen

    'Een ‘must-have’ voor planten- en duinliefhebbers.’ (Bionieuws)
    24,50

    Bestel

    Het vroon ontrafeld

    40 jaar waterwinning en natuurherstel in de Middel-en Oostduinen op Goeree

    Bestel

    Duinen en mensen Noordkop & Zwanenwater

    De slankste kuststrook van ons land. Waar duin en dijk vervloeien. Slechts 17,50.

    Bestel

    Duinen en mensen Texel

    De Texelse duinen en kwelders zijn van een betoverende schoonheid. Slechts 19,50

    Bestel

    Niet zonder elkaar

    Beste natuurboek van 2015 en zeer actueel
    24,50 ook als pdf

    Bestel

    Het achterboek: online achtergronden bij Bloeiende duinen

    Aanmelden nieuwsbrief



    Doorzoek alle artikelen

    • De hoogste tijd om een nieuwe kustlijn te bouwen https://t.co/SMbSKy4Jx0 via @nrc De droom van baggeraars of definitieve breuk met natuur? over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/z8LOuHxS6x over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/MKj2wPyoUe over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KnLt93 over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KntRKt over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/NHMol9ZqCv over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/GJfzDwligz over a year ago
    • Hotspot Hoek van Holland: nieuwe vallei en groene strand https://t.co/665qaA6IE7 https://t.co/7i5BcbHm7I over a year ago
    • Het verborgen duin https://t.co/N1tYABTHO7 https://t.co/ixXaeJCBIS over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/OIhH95kvbP over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/G8iQPhjqv3 over a year ago
    • Veldonderzoek naar effecten opspuiten zand https://t.co/bLkwZkPmuI over a year ago
    • Hotspot Vuurbaakduin: 10 soorten in beeld https://t.co/itaSWqGOtM over a year ago
    • Nieuwe Hondsbossche duinen…hoe gaat het met de natuur? https://t.co/nljpWc1rWl https://t.co/5nEG3Jxlgo over a year ago
    • Nieuwe Hondsbossche duinen…hoe gaat het met de natuur? https://t.co/nljpWc1rWl https://t.co/GabP5KkEMJ over a year ago
    • Hotspot Nieuwe Hondsbossche duinen en de oude dijk, 10 soorten in beeld https://t.co/iwibrYD3BW https://t.co/uxlVMSBgMf over a year ago
    • Hotspot Nieuwe Hondsbossche duinen en de oude dijk, 10 soorten in beeld https://t.co/iwibrYD3BW https://t.co/tvLtuZtPWD over a year ago
    • Hotspot Vlaggenduin: 10 soorten in beeld https://t.co/jcIxEiKjjI https://t.co/9PatwTug0r over a year ago
    • Hotspot Vlaggenduin: 10 soorten in beeld https://t.co/jcIxEiKjjI https://t.co/ziBpNBr6Ti over a year ago
    • Hotspot Coepelduynen: 10 soorten in beeld https://t.co/COzYeEpx67 https://t.co/qgCJUMKjwZ over a year ago

    Auteurs

    Auteurs die een verhaal + beeld over een duinthema of over een gebied breed willen verspreiden kunnen contact met de redactie opnemen. Het kan gaan om nieuwe verhalen, maar ook om bestaande artikelen in de vorm van een pdf. De redactie zoekt ook correspondenten: contactpersonen in een bedrijf / instelling of vereniging. Een correspondent kan de redactie van duinenenmensen.nl in contact brengen met een of meer auteurs, of bestaande artikelen aanleveren. Informatie voor auteurs Auteurs van boeken Duinen en mensen en hun bijdrages op deze site

    Duinen en mensen boeken

    Duinen en mensen is een serie boeken over de Nederlandse kust. Cultuur en natuur van het kustlandschap worden gelijkwaardig en veelzijdig beschreven. Met honderden nieuwe kaarten en de laatste stand van wetenschap. Kennemerland (2009), Noordkop en Zwanenwater (2011) en Texel (2013). Bestel
    Deze site is een initiatief van Uitgeverij Natuurmedia, en tot stand gekomen met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds


    KVK nr.: 37075141 - BTW nr.: NL074839743B01 - Adres: Nieuwendijk 2, 3252 LK Goedereede - Tel: 06 51 79 29 79
    Redactie: Rolf Roos, Nico van der Wel,
    Machiel van Wijngaarden, Danny Zuurbier


    Wilt u deze site steunen? Klik hier.

    Ontwerp en ontwikkeling: toomanywords.nl