over de site | contact | info auteurs | toegang auteurs
  • Home
  • Nieuws
  • Thema’s
    • Ontstaan van de kust
      • Duinen als zeewering
      • Klimaat en duinen
    • Archeologie
    • Zeedorpen
    • Jacht
    • Duinlandbouw
    • Cartografie
    • Veldnamen
    • Militaire kustverdediging
    • Waterwinning
    • Natuur en landschap
      • Flora en vegetatie
      • Fauna
      • Bos
      • Natuurbeheer
    • Strand
    • Recreatie
    • Beeldende kunst
  • Gebieden
    • Zeeland
    • Zuid-Hollandse eilanden
    • Zuid-Hollandse vasteland
    • Zuid-Kennemerland
      • Amsterdamse Waterleidingduinen
      • Nationaal Park Zuid-Kennemerland
      • Kennemerstrand
    • Noord-Kennemerland
      • Wijk aan Zee
      • Noordhollands Duinreservaat
      • Bergen
      • Schoorlse Duinen
    • Noordkop
      • Camperduin-Petten
      • Zwanenwater
      • Zijpe- en Hazepolder
      • Callantsoog
      • Noordduinen
      • Den Helder
    • Texel
      • Zuidpunt van Texel
      • Duinen bij Den Hoorn
      • Duinen bij De Koog
      • Ten noorden van De Koog
    • Vlieland
    • Terschelling
    • Ameland
    • Schiermonnikoog
    • Rottumerplaat / Rottumeroog
  • Landschapselementen
    • Eendenkooien
    • Landgoederen
    • Wegen en paden
    • Kanalen
    • Stuifdijken
    • Agrarisch
    • Militair
    • Heemtuinen
    • Recreatief
  • Portretten
  • Onderzoek
  • Hotspots
  • Natuurmedia
rss

Artikel

10
FEB
2015

Van depopuleren tot rewilden

Rolf Roos
ActueelNatuurbeheerUitgelicht
Tags : begrazing, damhert, konijn, onderzoek
Posted By : Rolf Roos
Comments : 0

Herten en konijnen krijgen door de eeuwen heen zeer wisselende waarderingen. Het bewust uitzetten of opfokken in duingebied voor jacht, vlees en bont leidde tot hertenheiningen (18e eeuw, Noord-Kennemerland) en speciale wallen met sloten om de konijnen niet in de akkers achter de duinen te laten komen. Het plezier of de profijt van de een was niet zelden de narigheid voor de ander.

Regelmatig werden populaties van een diersoort zo groot (of zo groot geacht), dat men vanuit een bepaald belang (zoals het tegengaan van verstuiving) opriep tot ontvolken, uitroeien, of meer eufemistisch en ouderwets: het ‘depopuleren’ van het duin. Dit uitroeien werd tevergeefs geprobeerd met konijnen in 18e en 19e eeuw, een tijd waarin het konijn zelfs ideologische tegenstand ondervond als representant van de grafelijkheid, met alle bijbehorende feodale associaties. Anno 2015 is gedeeltelijke depopulatie van damherten weer actueel in de Amsterdamse Waterleidingduinen (de lobby voor Rewilding Europe wil wel een bovental naar elders afvoeren). Ook konijnen in  graslanden en dijken van de Maasvlakte zijn een probleem voor de beheerders daar. Inzetten van fretten  en bejagen is dweilen met de kraan open. Zo rijst de vraag: kan dat overschot van daar niet naar het duin waar door ziektes juist te weinig konijnen zitten? De dieren van industriegebied naar de natuur?

Interessant zijn de afwegingen die nu bij beheerders plaatsvinden. Zo hadden beheerders en onderzoeker op 5 september 2014, in het gebied Meijendel (Dunea) en meeting (‘veldwerkplaats’) incl. kennis uitwisseling en meningsvorming. Goede initiatieven. Zie de site van de VBNE.

Uit het verslag van die dag halen we enkele saillante punten.

“Begrazing wordt al langere tijd ingezet om duingebieden open te houden. De vegetatiestructuur wordt zo weliswaar positief beïnvloed, maar er is nauwelijks effect op kruidenrijkdom en voedselkwaliteit van planten. Om gewenste effecten te bereiken moet begrazing dan ook heel gericht ingezet worden. Ook is er dynamiek nodig om het duinlandschap te beheren en te behouden. Het algemene beeld is dat begrazing goed in staat is de vergrassing terug te dringen en de vegetatie in de duingraslanden open te houden. De effecten op bloemrijkdom, bodemfauna, vlinders en broedvogels zijn echter minder eenduidig. Sommige soorten lijken te profiteren, maar veel andere niet.”

Dit citaat is sterk in overeenstemming met de algemenere conclusies in een evaluatierapport over begrazing (zie de recensie elders op deze site). De voorzichtige taal verhult enigszins dat de resultaten van met veel trompetgeschal ingezette beheermaatregelen wel eens tegenvallen of niet goed meetbaar zijn. Een van de ad hoc oplossingen om toch resultaat te boeken is het bevorderen van instuiving van (kalkrijker) zand d.m.v. plaatselijke stuifkuilen. Dergelijke (kleinschalige) dynamiek lijkt essentieel voor de rijkdom van het duin. Om die te bevorderen komt verder, naast de optie van de wild struinende recreant (minder geliefd bij beheerder), lokaal plaggen en afgraven, ook het konijn steeds weer om de hoek kijken. Maar wat te doen met de vaak veel te lage natuurlijke aantallen?

“Kweken is mogelijk lastig omdat konijnen in een soort van gevangenschap weinig stress-tolerant zijn en bovendien is het een dure oplossing. Aan de andere kant is nader onderzoek naar het uitzetten van konijnen misschien een goed idee. De komende jaren wordt op kleine schaal met bijplaatsing van konijnen in Voornes Duin geëxperimenteerd. De konijnen worden weggevangen op de Maasvlakte, waar ze voor overlast zorgen door veiligheidsdammen te ondergraven.”

Gaat het konijn de dubbele omslag van invoeren (13e eeuw) naar  depopuleren naar rewilden  meemaken?

Zie voor het hele VBNE-verhaal: Infoblad_Begrazing_en_kleinschalige_dynamiek_in_de_duinen_05092014
Schermafbeelding 2015-01-30 om 11.18.01

Gerelateerde artikelen:

  1. Noordduinen vragen actief beheer na crash konijnenstand
  2. Afname van kruiden en vlinders door toename van damherten in de AWD
  3. Verspreiding en recente uitbreiding van hondskruid in de Hollandse duinen
About the Author

Social Share

    Leave a Reply Reactie annuleren

    *
    *

    Digitale documentatie duinen Voorne

    Overzichtskaart hotspots: wandelingen met bijzondere planten

    hotspots duinen wandeling Bezoek hotspots bloeiende duinen

    Boeken

    Duinen en mensen Voorne

    Aan rijkdom is op Voorne geen gebrek.
    42,50

    Bestel

    Bloeiende duinen

    'Een ‘must-have’ voor planten- en duinliefhebbers.’ (Bionieuws)
    van 29,50 naar 19,50

    Bestel

    Het vroon ontrafeld

    40 jaar waterwinning en natuurherstel in de Middel-en Oostduinen op Goeree

    Bestel

    Duinen en mensen Noordkop & Zwanenwater

    De slankste kuststrook van ons land. Waar duin en dijk vervloeien. Slechts 17,50.

    Bestel

    Duinen en mensen Texel

    De Texelse duinen en kwelders zijn van een betoverende schoonheid. Slechts 9,50

    Bestel

    Niet zonder elkaar

    Beste natuurboek van 2015 en zeer actueel
    nu 9,50 ook als pdf

    Bestel

    Het achterboek: online achtergronden bij Bloeiende duinen

    Aanmelden nieuwsbrief



    Doorzoek alle artikelen

    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 8. Voornse flora: rijker dan dit is er niet in ons land. (een foto van kle… https://t.co/7TdiogOCGl yesterday
    • Voorne; persbericht nr. 7: Kustlandschap in één hand naar grote en kleine brokken: natuurgebied, bebouwing of landg… https://t.co/esyyLyFaE2 2 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 6: de Heveringen als oudste duinkern https://t.co/55PV2rSVW3 https://t.co/TMkMrqYtaC 3 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 5: Waarom liggen er dijken aan de binnenduinrand tot in het duin?… https://t.co/My2h4jamE4 4 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 4: rijke collectie dubbelbeelden toont veranderingen duinlandschap Voorne… https://t.co/ORcvQ1d5D5 5 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr.3: het oeroude Berkenrijs bestaat nog steeds. https://t.co/P4HnewD7di https://t.co/rNOhlwn3ie 6 days ago
    • Duinen en mensen Voorne; persbericht nr. 2: nieuw onderzoek onthult unieke geologie van de kust van Voorne… https://t.co/kdcBkkrAL2 7 days ago
    • Voorne behoort met 135 soorten broedvogels tot de vogelrijkste gebieden van Nederland, veel rijker dan de vasteland… https://t.co/yKa3KEpqO2 8 days ago
    • https://t.co/GM1sBmaJ1J 24 days ago
    • Duinen en Mensen Voorne De boekpresentatie is op 8 april vanaf 14.30 uur in Cultureel Centrum De Man, Burgemeester… https://t.co/sxtGd4x3m8 24 days ago
    • De hoogste tijd om een nieuwe kustlijn te bouwen https://t.co/SMbSKy4Jx0 via @nrc De droom van baggeraars of definitieve breuk met natuur? over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/z8LOuHxS6x over a year ago
    • Veelzijdig, veelkleurig en onrustig https://t.co/4H0zxs6X6c https://t.co/MKj2wPyoUe over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KnLt93 over a year ago
    • Hotspot Kennemerstrand: 10 soorten in beeld (concept) https://t.co/vjq1KntRKt over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/NHMol9ZqCv over a year ago
    • Kwade Hoek, Goeree: 15 soorten in beeld https://t.co/oBnhgJzfpA https://t.co/GJfzDwligz over a year ago
    • Hotspot Hoek van Holland: nieuwe vallei en groene strand https://t.co/665qaA6IE7 https://t.co/7i5BcbHm7I over a year ago
    • Het verborgen duin https://t.co/N1tYABTHO7 https://t.co/ixXaeJCBIS over a year ago
    • Hotspot Meijendel: 10 soorten in beeld https://t.co/6rgAidjCQu https://t.co/OIhH95kvbP over a year ago

    Auteurs

    Auteurs die een verhaal + beeld over een duinthema of over een gebied breed willen verspreiden kunnen contact met de redactie opnemen. Het kan gaan om nieuwe verhalen, maar ook om bestaande artikelen in de vorm van een pdf. De redactie zoekt ook correspondenten: contactpersonen in een bedrijf / instelling of vereniging. Een correspondent kan de redactie van duinenenmensen.nl in contact brengen met een of meer auteurs, of bestaande artikelen aanleveren. Informatie voor auteurs Auteurs van boeken Duinen en mensen en hun bijdrages op deze site

    Duinen en mensen boeken

    Duinen en mensen is een serie boeken over de Nederlandse kust. Cultuur en natuur van het kustlandschap worden gelijkwaardig en veelzijdig beschreven. Met honderden nieuwe kaarten en de laatste stand van wetenschap. Kennemerland (2009), Noordkop en Zwanenwater (2011) en Texel (2013). Bestel
    Deze site is een initiatief van Uitgeverij Natuurmedia, en tot stand gekomen met steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds


    KVK nr.: 37075141 - BTW nr.: NL074839743B01 - Adres: Nieuwendijk 2, 3252 LK Goedereede - Tel: 06 51 79 29 79
    Redactie: Rolf Roos, Nico van der Wel,
    Machiel van Wijngaarden, Danny Zuurbier


    Wilt u deze site steunen? Klik hier.

    Ontwerp en ontwikkeling: toomanywords.nl